K �jna DIALEKTY POLSKIE738

48

fonetyczna miękkość w udzieliła się poprzedzającym k g. W -wypadkach, gdy fonologiczna opozycja twardości/miękkości fonemów -występujących po (j utrzymywała się, zmiękczenie wariantów takich np. fonemów jak [n] [1] [r] nie mogło nastąpić przed wtórnym £>, u i miękkość ta nie mogła udzielić się poprzedzającym je k, g, np. grSyb *<jro{-so-, por. lit. grai-£as; kriwb ^ bałto-słow. *kref-va, por. lit. kreims 'krzywy’; glina ^l*glei-, por. gliiciee, lit. gleirtti 'pokrywać się śluzem’; glina *glej-nd; glista ^ *glei-sta; gnili ^ *ghnei-d{h)-; kUstja, klćśa    kies ja) ^ bałto-słow. klei-

S{S-, *1ćlajSiG-, por. kliszawy. Me mogła też innowacja ta rozprzestrzenić się na tereny formowania się dialektu zaohodnioprasłowiauskiego, gdzie utrzymał się oddzielny fonem [w'j, zob. s. 47, wobec czego fonem [w] przed <L, i_t nie mógł być realizowany przez miękki wariant w.

6. Wschodni oprasłowiauska asymilacja i uproszczenie grup spółgłoskowych tl dl—^ll^l, por. rezultaty tego procesu w językach: scs. pieli* 'plótł’ picia plelo, krilo, myło, nioliti sę, ros. piel picia plelo, kryło, myło, molilca, jętka, ukr. pliw pielą plelo, myło, molytwa, seh. pico pielą plelo, krilo, mdlili se, jćla.

2sa skutek wytworzenia się i upowszechnienia takich ogólnych i dia-łektalnych innowacji prasłowiańskich, jak: wywołane defonologizacją ilo-czasu ustalenie się o jj &, a ^ ii, 6 ^ i, i ^ ć; powstanie y ^ u, u ^ on, eu, oraz ę, q z sekwencji samogłoska + JS^r; a w zakresie fonemów spółgłoskowych : powstanie ^    • miękkich spółgłosek przez upodobnienie

i spłynięcie się z j; dziąsłowych 8 £ ó $■, dwuwargowych szczelinowych ic w ^ u przed samogłoską; c 5 w wyniku drugiej i trzeciej palatalizaeji (por. K. Dojna, Prasłowiańskie systemy fónologiczne); w zaeliodniosło-wiańskini zespole dialektów ustalił się jemu właściwy zasób fonemów przeciwstawiających się sobie następującymi opozycjami i powiązanych zaznaczonymi korelacjami (zob. tabl. II. na 5. 49).

Uformowany wskutek wytworzenia się wymienionych cech o ograniczonym zasięgu dialekt zachodnioprasłowiański stał się podstawą późniejszych języków zaehodniosłowiańskich, wschodnim zaś mówili przodkowie Słowian wschodnich i południowych. Wyznaczające granice tych dialektów izoglosy -wymienionych cech dialektalnych przebiegały przypuszczalnie — podobnie jak granica między obszarami kultur przeworskiej i zarubiniec-kiej — wzdłuż biegnącego na wschód od Bugu bałtycko-czamomorskiego działu wodnego, zob. m. III. W obrębie tak pojmowanych dialektów prasłowiańskich dokonały się z czasem dalsze zróżnicowania, z których najważniejsze spowodowane były wy odrębnieniem się przodków Słowian południowych. Jedność wschodniego ugrupowania etniczno-językowego Prasłow ian niedługo się utrzymała. Można przypuszczać, że jeszcze przed okresem wędrówek ludów i związanej z nimi masowej migracji Słowian część ludności tego ugrupowania znad górnego Dniestru i Bugu zaczęła