346
8. Projektowanie procesu technologicznego części klasy wał
RYS. 8.127. Efektywna długość wału podpartego
Podstawowe zadanie technologa polega na wyznaczeniu miejsca, które należy zabielić w celu podparcia podtrzymką. Podparcie zmniejsza rzeczywistą długość wału i redukuje ją do odległości L od podtrzymki do kła konika (rys. 8.127). Niejednokrotnie do obróbki zgrubnej całego wału nie wystarcza jedno zabielenie i trzeba wtedy wykonać dwa lub nawet trzy.
Toczenie zgrubne wału niesztywnego różni się od toczenia wału normalnego jedynie liczbą operacji. Podtrzymką podpiera wał w określonym miejscu i jest ustawiona na łożu również w wyznaczonej pozycji. Nie można więc planować toczenia zgrubnego np. w dwóch zamocowaniach, bo nie sposób w produkcji seryjnej, a nawet małoseryj-nej, przestawiać podtrzymkę przy każdej zmianie mocowania. Toczy się więc jedną część wału, a następnie po przezbrojeniu obrabiarki, a zatem w następnej operacji, obrabia się drugą część.
Omówiony proces wyczerpuje możliwe warianty procesów technologicznych wałów stopniowanych. Należy jeszcze raz podkreślić, że kształt wału i wielkość serii wpływają zdecydowanie na liczbę operacji, dobór obrabiarek oraz oprzyrządowanie zastosowane w konkretnym opracowaniu.
Nie omówiono procesu technologicznego wału gładkiego, gdyż dzisiaj występuje on w produkcji bardzo rzadko. Półfabrykatem jest wtedy pręt ciągniony i obróbka sprowadza się wówczas tylko do powierzchni czołowych. W przypadku braku pręta ciągnionego wał gładki musi być obrobiony. Obróbka takich wałów odbywa się na specjalnych obrabiarkach, zwanych obtaczarkami lub tuszczarkami.
Powierzchnie walcowe występujące w częściach klasy wał obrabiane są na tokarkach i szlifierkach. Technolog ma do dyspozycji wiele różnych typów tokarek. Są to: tokarki kłowo-uchwytowe, tokarki wielonarzędziowe, tokarki kopiarki, automaty tokarskie wzdłużne, autonomiczne stacje tokarskie. Wybór tokarki jest zależny od kształtu części, jej wymiarów i wielkości produkcji.
Dzielą się one na tokarki kłowo-uchwytowe uniwersalne, stosowane głównie w produkcji jednostkowej i małoseryjnej, i na tokarki produkcyjne, przeznaczone do obróbki wałów w produkcji seryjnej. Dla wałów o stosunkowo prostych kształtach, przy