Magazyn5&201 djvu

244

Społeczna higjena rozrodu.

ność chłopska, ale także w latach powojennych przy odnowie swoich stosunków państwowych wzmocniły one planowo chłopstwo przez to,, że albo jak w Rosji zupełnie rozdzieliły wielkie posiadłości, albo jak w Rumunji, Czechach i w Polsce przynajmniej wydatnie je okroiły.

Pomiędzy krytycznemi pod względem polityki ludnościowej stosunkami zachodniemi, a korzystnemi wschodniemi zajmują Niemej' stanowisko pośrednie. Pokaźna część ludności chłopskiej utrzymała się jeszcze pomimo szybkiego uprzemysłowienia kraju. Jest rzeczą ważną wzmacniać i pomnażać ją, o ile to tylko jest możliwe, gdyż właśnie połączenie przemysłu i rolnictwa w ramach jednego i tego samego kraju i państwa jest zdolne uwydatnić zalety obu sposobów gospodarki i produkcji, a równocześnie wyrównać słabe strony każdego z obu tych rodzajów. Należy na drodze prawnej bezwzględnie przeszkodzić temu, aby można było posiadłości chłopskie w celu zaokrąglenia innego majątku wykupywać i w ten sposób je znosić. Przymus równego podziału gruntu przy rozprawie spadkowej, który jeszcze w niektórych częściach Niemiec istnieje, musi być zastąpiony przez prawo dziedziczenia przez najstarszego, możność obciążenia hipotecznego gospodarstw musi być ograniczona albo zupełnie zniesiona. Nawet konstytucja Rzeszy zmusza do tego w art. 155, który postanawia: „Państwo strzeże podziału i użytku gruntu w sposób, który zabezpiecza przed nadużyciami i dąży do zapewnienia każdemu Niemcowi zdrowego mieszkania, a wszystkim rodzinom niemieckim, szczególnie posiadającym liczne potomstwo, odpowiednich do ich potrzeb pomieszczeń mieszkalnych i gospodarstw". Rozmieszczenie ludności wiejskiej jest w poszczególnych częściach Niemiec bardzo niejednostajne, zależnie od przewagi wielkiej posiadłości lub własności chłopskiej. Ta ostatnia tylko posiada znaczenie populacyjne, podczas gdy poprzednia wskutek intensywnego sposobu gospodarki i wydatnego^{1 2} użytku zagranicznych robotników sezonowych raczej wyludnia kraj. Już przecież Tacyt skarży się odnośnie do imperjum rzymskiego: latifundia perdidere Italiami Jak rozmaitym jest podział gruntów w poszczególnych okolicach Niemiec, wynika z następującego zestawienia E. D a v i d a: 4)

Meklenburg-Strelitz²).....

Obwód regencyjny³) Schleswig . „    „    Stralsund

Meklenburg-Schwerin.....

Obwód regencyjny Poczdam    .    .    .

„    „    Szczecin    .    .    .

„    „    Królewiec.    .    .

„    „    Kóslin.    .    .    .

Obwód powiatowy⁴) Mannhein .

Ludność rolnicza	Gospodarstwa poniżej 20 lia
na ioo hu gruntu,	zdatnego do uprawy
270	10
301	25
305	11
309	15
330	26
348	25
375	18
396	31
808	86

1

4) E.Uavid Sozialismus und Landwirtschaft. 1922.

2

Nazwy podajemy przeważnie w brzmieniu i pisowni niem. (Przypt 11 u m.).

3

Regierungsbezirk.

4

Landkreisbezirk.