str25301 djvu

NAUKA

słynne doświadczenie Michelsona, doprowadziło początkowo do konieczności zrelatywizowania pojęcia czasu przez przyznanie każdemu układowi inercjalnemu odrębnego czasu. Gdy ideę tę rozwijano dalej, okazało się, że związek pomiędzy bez-pośredniemi doznaniami z jednej strony a współ-rzędnemi i czasem — z drugiej nie był przedtem dość ściśle przemyślany. — Jednym z najistotniejszych wogóle rysów teorji względności jest jej dążenie do ostrzejszego uwydatnienia stosunków, zachodzących pomiędzy pojęciami ogól-nemi a faktami, których możemy doznawać. Kieruje się ona przytem stale naczelną zasadą, że usprawiedliwienie każdego pojęcia fizyki teoretycznej polega wyłącznie na jego jasnym i jednoznacznym stosunku do faktów, których możemy doznać. Według szczególnej teorji względności, współrzędne przestrzeni i czas o tyle tylko mają jeszcze bezwzględny charakter, o ile mierzy się je bezpośrednio zapomocą zegarów i ciał sztywnych. Są jednak o tyle względne, o ile zależą od stanu ruchu wybranego układu inercjalnego. Według szczególnej teorji względności czterowymiarowe kontinuum, utworzone przez zespolenie czasu i przestrzeni, zachowuje ów bezwzględny charakter, który według poprzedniej teorji posiadała zarówno przestrzeń, jak i czas — każde z osobna (Minkowski). Z interpretacji współrzędnych i czasu, traktowanych jako