WA30850 II109 NARZEDZIA ROLNICZE066 I djvu

[175] NARZĘDZIA ROLNICZE 63

Grupa druga.

Do drugiej grupy należą radła, w których rylec i rękojeść są częściami oddzielnemi. Jako podgrupa pierwsza występują tu narzędzia, których rękojeść (względnie rękojeście) są odroślami grzą-dziela. Podgrupę drugą tworzą narzędzia, w których rylec został zastąpiony nożem.

Na Ukrainie jako narzędzia pomocnicze do pierwszej orki pod oziminę i do rozbijania wzruszonej już pługiem roli, używane są radła rylcowe, (ryc. 34 c) K W radie tern grządziel

Ryc. 35.

Radło z Horodka (wedle Frankowskiego).

(stebło) jest prosty, z rylcem stanowiącym osobną całość w nim osadzoną. Rękojeść będąca również osobną częścią osadzona jest pod kątem prostym w grządzielu. Jako zaprzęgu używa się wołów.

Zupełnie podobnie zbudowane jest radio, pochodzące z Horodka w pow. rówieńskim (ryc. 35)². W radie tem rylec osadzony jest w grządzielu. Rękojeść zaś umocowana za rylcem umieszczona jest w grządzielu prawie pod kątem prostym ^s. Inne radło z Wołynia wystawione było na Powszechnej Wystawie Krajowej (Poznań 1929). W radie tem grządziel tworzył jedną całość z rękojeścią ^Ł.

¹ Zelenin, Russkaja socha 17; Russische (ostslavische) Volkskunde 9. 10.

¹ Frankowski, Radła, sochy, płużyce i pługi, Ziemia XIV. 87. 432.

* Moszyński, (Kultura ludowa Słowian, część 1) podaje parę podobnych radeł rylcowych z Polski i Ukrainy (152, ryc. 128. 129 z prostym i nieco przy końcu przegiętym grządzielem).

⁴ Por. Ziemia XIV. 278 ryc. 157.

http://rcin.org.pl