WA30881 I902 SZSTEMATZCYNZ KURSX I djvu

55

chodźców jest powrót w góry: przynoszą nieco pieniędzy, budują lepszą chatę, ale niczym nie oddziaływają na otoczenie. Emigracja góralska nie wsiąka w narodowość francuską, ale jest raczej wyprawą po majątek: wychodźca, gdy wróci do zakątka rodzinnego, strząsa z siebie wszelkie naleciałości.

I Owernja jest krajem górskim, ale zamiast wysokich szczytów i głębokich wąwozów rozsiadła się na płaskowzgórzu. Rolnictwo stanowi drugorzędne źródło zarobków, opas bydła na sprzedaż dostarcza głównie środków utrzymania od dawnych bardzo czasów. Owerniak prowadzi wyhodowaną sztukę na jarmark, zbywa ją po długim targu, posługując się różne-mi fortelami dla podejścia kupującego. Takie warunki robią go namiętnym, przebiegłym i kłamliwym handlarzem. Ubóstwo gleby i szczupłość środków utrzymania przyuczyły go do nizkiego poziomu potrzeb i do oszczędności, a nadto zmuszają go masowo do wychodźtwa, stałego lub czasowego. Niema ani jednej rodziny, której kilku przynajmniej członków nie przebywałoby zdała od wioski rodzimej. Chłopiec od najmłodszych lat wzrasta w atmosferze, przyzwyczajającej go do myśli, iż gdy dorośnie, będzie musiał szukać zarobku na szerokim świecie. Nieraz opuszcza on chatę ojców w wieku lat 12—15. Bierze się zawsze do handlu, unikając systematycznej pracy fabrycznej, a nie rozporządzając kapitałem, ima się drobnej sprzedaży, groszowej. Zostaje kolporterem, kominiarzem, sprzedawcą pieczonych kasztanów, a kiedy dorobi się nieznacznej sumki — handlarzem