WA308Y0 II10105 POCZATKI SZTUKI062 I djvu

rycii tancerzy, gdyby właśnie nie owe jaskrawe białe kresy, nie naśladujące bynajmniej kości szkieletu, lecz mające na celu uwydatnienie głównych zarysów ciała.

Szczególnym zbiegiem okoliczności i u Australczyków i u Minkopów biała barwa bywa oznaką nastrojów wprost przeciwnych objawom radości. W każdym razie można łatwo odróżnić białe malowidła żałobne od malow^Tania się na biało podczas uroczystości. Na wyspach Andamańskich to ostatnie wykonywanym bywa zawsze w postaci jakiegoś rysunku, tymczasem malowidło żałobne pokrywa jednolicie nieprzerwaną warstwą całe ciało. Pak samo w Australji, gdzie malowu-dła tancerzy bywają również zaw^rsze układane we wzory, niektóre plemiona malują się na znak żałoby bez wszelkiego rysunku; w innych znów wypadkach osoby, noszące żałobę, malują na sobie różne figury, określające niekiedy ich stopień pokrewieństwa z nieboszczykiem *). Dlaczego jednak Australczycy i Minkopi wybrali białą farbę jako oznakę żałoby? Badając żałobne malowidła, otrzymujemy stanowcze wrażenie, że mają one głównie na celu do niepo-znania zmienić pokryte niemi osoby **). „Zwyczaj ten — mówi Joest — należy objaśnić obawia danych ludów przed wędrującą lub zawieszoną w powietrzu duszą zmarłego lub

*) „Ażeby wyrazić żałobę*—mówi Wilhelmi o plemionach z okolic Portu Lincoln—malują kobiety całe czoło, kręgi koło oczu i po jednej prostopadłej linji w okolicy żołądka, mężczyźni zaś zamalowują całą pierś linjami i punktami, idą-cemi od łopatek i połączonemi przy pępku. Rozmaite wzory oznaczają rozmaity stopień pokrewieństwa między zmarłym a noszącymi żałobę." Kiedy zapytano pewnego noszącego żałobę Dajera, dlaczego pokrywa się on białemi i czerwonemi plamami, odparł: „ażeby dotknięcie trupa nie sprowadziło mi choroby." U tego samego plemienia panuje obyczaj zjądania tłuszczu zmarłego podczas uroczystości pogrzebu. „Potym mężczyźni rysują sobie węglem i tłuszczem* czarny krąg wokoło ust. Znak ten nazywa się Munamurrumurru. Kobiety czynią toż samo, a prócz tego rysują sobie dwie białe kresy na ramionach, na znak, że wzięły udział w uroczystości. Pozostali mężczyźni smarują się obficie białą gliną na znak smutku.’’ Brough Smyth, I, 120.

**) Co się tyczy andamańskich malowideł żałobnych, odsyłamy czytelnika do Journal Anthrop. Inst. XII, PI. IX, Fig. 2; co się tyczy australskich — między innemi do Brough S?uyth'a, I, Fig. 2, podług której białe malowidła na twarzy przypominają uderzająco maskę.

http://rcin.org.pl