WA308Y0 II10105 POCZATKI SZTUKI205 I djvu

201

Niemasz nic bliższego człowiekowi nad jego własne uczucie, — dlatego liryka j 3st najbardziej naturalną formą poezji; i żaden środek wyrażania tego uczucia nie jest mu tak blizki, jak mowa, — dlatego liryka jest najbardziej naturalnym rodzajem sztuki. Słowny wyraz uczucia, by stać się poezją liryczną, winien tylko przyoblec się w szatę estetyczną, np. przybrać formę rytmicznego powtarzania. Dziecko pięcioletnie, ujrzawszy pięknego motyla o jaskrawych barwach, wyraża swój zachwyt w okrzyku:    „O jaki

piękny motyl!“ Okrzyk ten wyraża pewne uczucie nie po to, by go innym udzielić, lecz tylko by dać mu zewnętrzny wyraz; pozbawiony jest tedy wszelkiego celu praktycznego; nie jest on jednak ujęty w formę estetyczną, więc nie jest liryczny. Ale oto motyl wprawia dziecko w taki zachwyt, że zaczyna ono wciąż powtarzać swój okrzyk radosny, nadając powtarzanym wyrazom pewien akcent rytmiczny. Nie woła już:    „o jaki piękny motyl!^u—lecz skan

duje wyraźnie: „o, jaki piękny metyl**. Okrzyk przekształca się w piosenkę.

Pieśni, w których ludy pierwotne opiewają swe radości i smutki, zazwyczaj są niczym innym, jak tylko taką najprostszą pod w^Tzględem estetycznym formą wyrażania uczuć — na rytmice i powtarzaniu opartym zszeregowaniem najprostszych zdań. Ehrenreich przytacza kilka wzorów pieśni, które zwykle wieczorami improwizują Botokudzi na temat wypadków dnia. „Dziś mieliśmy dobre polowanie; zabiliśmy zwierza; teraz mamy co jeść; mięso smaczne; gorzałka smaczna¹*. Pieśń, sławiąca wodza plemienia, brzmi jeszcze lakoniczniej: „Wódz nie zna strachu“*). Każde z tych zdań intonuje się rytmicznie i powtarza się kilkakrotnie.

Liryka australska nie wznosi sie, w gruncie rzeczy, ponad poziom liryki Botokudów. Znamy wdaśnie znaczną ilość pieśni, zebranych ze wszystkich okolic lądu austral-skiego: wszystkie prawie składają się z jednego lub dwuch

*) Ehrenreich; Zeitschr. f. Ethnologie XIX, 33, 61.

http://rcin.org.pl