0000007 3

GENETYKA

Hyc. 2. Doświadczenia Hanuncrhnga z determinacją cechy kształtu ..parasola " a glonu Acetabulana (opis w tekście).

c) jednoczesne umieszczenie w odciętym ..trzonku" dwóch jąder, pochodzących od różnych gatunków Aceiabularia powodowało, żc regenerowany „parasol” miał kształt pośredni (por. Ryc. 2 c).

WNIOSEK: Za rozwój komórki odpowiada jądro komórkowe, które zawiera informację genetyczną o budowie danego organizmu.

UWAGA: Dodatkowe informacje na temat odkryć cytologicznych znajdziesz w CYTOLOGIA I .... ROZDZ: 1 oraz ANATOMIA I.... ROZDZ: 7).

Jednakże samo stwierdzenie ..gdzie", nie wyjaśnia ..jak”? Dlatego ważnym krokiem naprzód było wykazanie, że w jądrach komórkowych gamet znajduje się o połowę mniej chromosomów niż w innych, somatycznych komórkach ciała (dokonał tego Beneden już w 1883 r., a przy okazji — jak tam z twoją wiedzą o mejozic?). Logiczne więc stało się. żc zapłodnienie, czyli połączenie komórki jajowej z plemnikiem, odtwarza taką liczbę chromosomów jaka występuje w pozostałych komórkach ciała. Weismann wywnioskował na tej podstawie, że:

CECHY DZIEDZICZNE PRZENOSZONE SĄ NA NASTĘPNE POKOLENIE POPRZEZ LINIĘ. KOMOREK PŁCIOWYCH

Według wspomnianego badacza komórki płciowe miałyby razem zawierać komplet determinantów cech umieszczonych prawdopodobnie w chromosomach. Nie miał jednak na to przekonujących dowodów, chociaż swoje badania przeprowadzał pod koniec XIX w., a więc już po ukazaniu się wyników prac Grzegorza Mendla (por. ROZDZ: 5.1). Znacznie dalej poszły dopiero prace Thomasa Morgana, który jednoznacznie „związał dziedziczenie cech z chromosomami (por. ROZDZ: 5.2).

Rzecz jednak w tym. że chromosomy są strukturami o bardzo skomplikowanej budowie chemicznej, zawierającymi szereg złożonych związków organicznych, m.in. DNA. RNA i białka. Większość badaczy intuicyjnie zwróciła uwagę na białka, jako materialne nośniki informacji genetycznej. Pośrednio przeczyły temu m.in. doświadczenia przeprowadzone przez angielskiego bakteriologa Freda Griffitha w 1928 r. Badacz ten obserwował bakterie — dwoinki zapalenia płuc (pneumokoki. Diplococcus pneumoniae) z dwóch różnych szczepów:

takich, których komórki wytwarzają wiclocukrową otoczkę. Między innymi dlatego ich kolonie są okrągłe i mają gładkie brzegi. len szczep okazał się zjadliwy (wirulcntny), czyli miał właściwości chorobotwórcze. Od ang. sntooth — gładki nazwano je szczepem „s";

takich, których komórki nie wytwarzają wspomnianej otoczki, a ich kolonie są nierówne i mają poszarpane brzegi. Od ang. rough — szorstki przyjęto nazywać je szczepem ..r”. Tego rodzaju pneumokoki są niezjadliwe (niewirulentne), czyli nic wywołują objawów chorobowych. Eksperymenty Griffitha można przedstawić następująco (por. Ryc. 3):

a)    kontrolne wstrzykiwanie myszom roztworów zawierających żywe bakterie szczepu „s” prowadziło do pojawienia się symptomów (objawów) zapalenia pluć. Krótko mówiąc, tak ..potraktowane” myszy chorowały (por. Ryc. 3 a);

b)    wstrzykiwanie myszom żywych bakterii szczepu ,.r" nic doprowadzało do rozwoju zapalenia płuc. Myszy nic chorowały (por. Ryc. 3 b);

zabite ,.s’

choroba

brak objawów

c)    myszom wstrzykiwano zabite baterie szczepu ..s”. Unieszkodliwienia Griffilh dokonywał podgrzewając roztwory z bakteriami (jak wiadomo wysoka temperatura jest zabójcza dla większości żywych organizmów. ponieważ prowadzi do dcnaturacji białek; por. MOLEKULARNE PODŁOŻE .... ROZDZ: 2). W takich warunkach myszy nie chorowały (por. Ryc. 3 c);

brak objawów

choroba i pojawienie się żywych ,.s”

Schemat doświadczeń Gnffilha z myszanu infekowanymi dwoinkami zapalenia płuc.

d)    w zasadniczej części eksperymentu Griffilh wstrzykiwał zwierzętom doświadczalnym mieszaninę, która zawierała żywe pneumokoki szczepu ..r" oraz zabite szokiem termicznym bakterie szczepu ..s". Okazało się po pewnym czasie, żc u części myszy rozwinęły się objawy chorobowe, a w ich ciałach ..pojawiły się” żywe bakterie zjadliwego szczepu „s"

(por. Ryc. 3 d).

13