Powojenna tw�rczoœ� Mi�osza.

Pierwszy powojenny tom „Ocalenie" przyni�s� wiersze wojenne i wczeœniejsze, b�d�ce wyrazem solidarnoœci z losem narodu i œwiadectwem swojej epoki. Tytu� wyjaœnia autor w przedmowie m�wi�c o wybawczym celu prawdziwej poezji, kt�ra nie jest wsp�lnictwem urz�dowych k�amstw ani czytank� z pa�skiego pokoju, lecz przynosi poznanie i oczyszczenie. W wierszach tych dochodzi do kontrastowego zderzenia 2 œwiat�w: dawnej nieodpowiedzialnej beztroski z wojennym losem i poni�eniem podbitego narodu, jak np. w „Powrocie", „Postoju zimowym" czy „ Walcu". Jest te� ho�d z�o�ony wojennej i powsta�czej Warszawie, bohaterom getta: „Miasto", „Przedmieœcie" , „Po�egnanie 1945 " , „Biedny chrzeœcijanin patrzy na getto" , „Campo di Fiori". Zawarty jest w nich r�wnie� tragiczny dylemat artysty marz�cego o sztuce czystej, a postawionego w sytuacji przerastaj�cej zadania poezji: patosu zbiorowego obowi�zku. Sam poeta za szczeg�lnie wa�ne uznaje tu cykle: „Œwiat: poema naiwne" i „ G�osy biednych ludzi", gdzie patrzy na t� rzeczywistoœ� zdumionymi oczami dziecka i prostego cz�owieka.

W pierwszym emigracyjnym tomie pt. „Œwiat�o dzienne" znalaz�y si� m.in. takie wiersze jak: „Dzieci� Europy", poemat „Traktat moralny" oraz napisany w 1950 g�oœny tekst „Kt�ry skrzywdzi�eœ cz�owieka prostego". Ironiczno sarkastyczny, miejscami wr�cz �artobliwy „ Traktat moralny" jest powa�nym w wymowie opisem i diagnoz� sytuacji intelektualnej i politycznej Polski i œwiata powojennej rzeczywistoœci, ostrze�eniem przed totalitaryzmem. Wraz z „Traktatem poetyckim" i wierszami z lat szeœ�dziesi�tych ukszta�towa�a si� ostatecznie poetyka Mi�osza, ��cz�ca liryczn� obrazowoœ� i wizyjnoœ� z klasyczn� refleksj� oraz prze�amuj�cy ton powagi ironiczny dystans. Kryje si� za tym pr�ba syntetyzowania doœwiadcze� w�asnych i doœwiadcze� czasu historycznego (chc� nie poezji ale dykcji nowej) , problem�w aktualnych i odwiecznych pyta� filozoficznych i historiozoficznych, dotycz�cych podstawowych spraw ludzkiej egzystencji , nieuchronnoœci przemijania, okrutnych praw czasu, nieprzystawalnoœci formu� og�lnych do niepowtarzalnoœci istnienia ka�dego cz�owieka, ka�dego momentu bytu ka�dej sytuacji ludzkiej.

Moralnym rozwa�aniom autora towarzyszy wnikliwe rozpoznanie z perspektywy emigracyjnej, natury tych system�w spo�eczno-politycznych, kt�re zniewalaj� jednostk�, a dobro powszechne podporz�dkowuj� partykularnym interesom elity w�adzy. To rozpoznanie Mi�osza ma zarazem charakter uniwersalny - nie tylko komunizm, wbrew pobie�nym s�dom krytyki literackiej, stanowi przedmiot odniesienia rozwa�a� poety: ka�da ideologia i ka�da w�adza, kt�ra kosztem jednostki pragnie budowa� system spo�ecznej szcz�œliwoœci, nieuchronnie prowadzi do zniewolenia cz�owieka. Wiersz „Kt�ry skrzywdzi�eœ" z tomu „Œwiat�o dzienne" (1953), to g�os przestrogi dla tych, kt�rzy kosztem cz�owieka pragn� budowa� now� przysz�oœ�.

---