30495 skanuj0022 (159)

Cztery skarby gabinetu

Od najdawniejszych czasów, zarówno w Chinach, jak i na całym Dalekim Wschodzie, przybory malarskie i przybory do kaligrafii traktowane były z największym szacunkiem. Pośród nich pędzel, tusz, kamień do tuszu oraz papier zajmują miejsce szczególne i nazywane są „czterema skarbami gabinetu". Należy dobrze poznać te przybory przed przystąpieniem do dalszej nauki kaligrafii.

Pędzel

Kształt pędzla

Rozróżnia się dwa rodzaje pędzli: pędzle o włosiu zbitym i sztywnym (katame-fude @ić)iS lub mizu-fude tKS|) i pędzle miękkie, o włosiu luźno związanym (sa-baki-jude    sanmó-hitsu

$ lub santaku-hitsu fłfc^il). Pierwsze posiadają dość sztywne włosie na wysokości „ bioder", co pozwala na używanie ich wyłącznie do wysokości „brzucha". W przypadku pędzelków z drugiej grupy do pisania wykorzystuje się całą długość włosia. Pędzle miękkie, ze względu na swą wysoką jakość, są przeznaczone raczej dla osób zaawansowanych.

Przed użyciem nowego pędzla należy delikatnie przemyć włosie w celu usunięcia kleju. Foliową osłonkę można wyrzucić. Najczęściej spotykane kształty pędzelka to:

► ryuyó-hitsu $PHt!S („pędzelek w kształcie liścia wierzby"). Jest to kształt najbardziej rozpowszechniony. Jego włosie może zatrzymać sporo tuszu i nadaje się do długich pociągnięć. Pozwala łatwo zmieniać grubość kresek.

►    jakutó-hitsu ^SlU („pędzelek w kształcie głowy wróbla"). Włosie jest krótkie, a „biodra" sprężyste. Dzięki wyraźnym i subtelnym zarazem pociągnięciom ten rodzaj pędzla przeznaczony jest do małych znaków.

►    mensó-hitsu    („pędzelek do

rysowania twarzy"). Używany w malarstwie tradycyjnym do wykonywania pociągnięć wymagających dużej precyzji. Włosie (często z kuny lub łasicy) jest niezwykle delikatne, średnica u podstawy wynosi zaledwie 2-4 mm przy długości sięgającej od 2 do 3 cm.

►    engi-hitsu &E1IIS lub shinmaki-

-fude    lub makishin-fude #

S („pędzelek o włosiu zwiniętym wokół serca"). Jego włosie jest bardzo sprężyste i łatwe do obracania na papierze. Ten rodzaj pędzla nadaje się do kaligrafii kaną w stylu W tK £ só-gana (z epoki Heian).

Średnica i długość włosia Opierając się na stosunku średnicy włosia do jego długości, wyróżnia się pięć rodzajów pędzelków:

►    chó-chóhd 31„bardzo długie włosie": średnica u podstawy jest co najmniej 6 razy mniejsza od długości najdłuższych włosów.

► chdhó    „długie włosie": stosunek ten wynosi 1 do 5-6.

Oba te rodzaje pędzelków nie mają mocnych „bioder" i wymagają pewnej wprawy od piszącego. Pozwalają na wykonywanie długich, dynamicznych i różnorodnych pociągnięć.

► chuhó    „włosie o średniej długości": stosunek średnicy do długości wynosi 1 do 3-4.

►    tanpó tt „włosie krótkie": stosunek wynosi 1 do 2-3.

Początkującym radzi się korzystać z pędzelków z tych dwóch ostatnich grup.

►    chó-tanpó    „bardzo krótkie

włosie": stosunek wynosi 1 do 0,8-2. Do tej grupy należą pędzelki jakutó-hitsu.

Do kaligrafii sutr używa się pędzelków tanpó i chó-tanpó.

Rodzaje włosia

Włosie w pędzelkach jest zwykle pochodzenia zwierzęcego. Pędzelki o twardej podstawie nazywane są górno Rij=g, zaś te o podstawie sprężystej jutnó