tpn w alpach i za alpami6301

152

Gaeta od najdawniejszych czasów swój wywodzi początek. Ma bowiem pretensyą być założoną przez Eneasza, który ją miał swój mamce, Kajeta zwanćj, ofiarować. Położenie na skalistym brzegu morza, gaetańską zatoką zwanym, zachwyca tych co nie świeżo z Neapolu wyjechali. Gaeta pełno ma wielkich historycznych wspomnień, i wiele sławnych wytrzymała oblężeń. Zamek jój, czyli twierdza, jedna z najsilniejszych w Europie, posiada ciało hetmana Bourbona (Connetable dc Bourbon), a katedra bardzo piękny obraz Pawła z Werony (Panlo Yeronese).

Nie dojeżdżając do Gaety napotykamy znaną także w histo-ryi rzekę Garigliano. Prześliczny na nią rzucony most żelazny, jaki tylko w stolicach dla ich ozdoby widywać się zdarza, wydaje się tam nie na swojćrr. miejscu.

Dokoła pełno tnm wszędzie wznosi się ruin. Nie miałam czasu oglądania ich każdój z osobna. Niepodobna mi jednak było obojętnie ominąć tuż za Gaeią stary wodociąg, i kilka innych jeszcze złomów pozostałych ze sławnój niedolą Maryusza Mm-lurny, gdzie ten wódz przed sztyletem Sylli ukrywać się musiał.

Cała ta droga zasiana jest także pamiątkami Cycerona. Wioska, teraz Castelleone zwana, jest dawne jago Formianum. Niedaleko ztamtąd pokażą ci reszty dużej sali, częścią już morzem zalane, gdzie miewał swe filozoficzne rozprawy, a na wzgórzu rodzaj wieży, która ma być grobowcem jego. Niektórzy ze staro-ż lnych dziejopisarzy opowiadają, że Cyceron, wyjechawszy ze swój w Tusculum yilli, puścił się morzem aż do Terraciny brze-ów, i tam dognany przez zbójców, z rozkazu Antoniego czyhających na niego, zabity został. Podług Plutarcha zas smutny ten koniec spotkał go niedaleko Formianum, niedaleko miejsca gdzie grób jego stoi.

Zaraz za Terracino, zaczynają się puste i smutne stepy, te sławne bagna Pontyńskie, o których tysiąc razy słyszeć ;uż musiałeś. Między włoskiemi malariami tak rozlicznych rodzajów, ta co tam panuje, jest najokropniejszą; gdyż zamiast febry, swe-mi zatrutemi wyziewy dekompunuje ciała.'Niegdyś tam bogate wznosiły się ogrody, teraz żadnego nie znajdziesz domostwa; a jeśli gdzie ujrzysz człowieka, to blady, żółty, chory, jakby już do