35606 skanuj0041 (54)

Nie ulega wątpliwości, że samokształcenie rozpatrywane jako rodzaj czyg ności wczasowania całkowicie mieści się w obrębie znaczeniowym pracy jj| sobą, choć te dwa pojęcia nie są tożsame. Samokształcenie jest bov& samodzielną pracą kształcenia bez udziału nauczyciela.

Znaczny udział elementów pracy nad sobą w turystyce najdobitniej rnoźl wykazać na przykładzie turystyki poznawczej i kwalifikowanej. W pierwszej przypadku mamy do czynienia z kształceniem i wychowaniem, w drugim' z pracą nad doskonaleniem wbsnej sprawności fizycznej i intelektualnej. |

Sport rekreacyjny, podobnie jak turystyka kwalifikowana, zawiera znacz! udział elementów pracy nad sobą, bowiem i tu podobnie jak w turysty! kwalifikowanej chodzi o doskonalenie sprawności fizycznej i utrzymanie dii brego stanu zdrowa.

Amatorsiwo artystyczne, majsterkowanie i amatorstwo techniczne zawieraj ją znaczny udział elementów pracy nad sobą, bowiem należą do form spędzania czasu wolnego, dzięki którym człowiek zdobywa nowe umiejętno^! i wędzę. Jest to autentyczna praca, tylko że wykonywana w czasie wolnyni

Korzystanie ze środków masowego przekazu, teatrów i filharmonii, odwieś dzanie wystaw i muzeów zaliczyliśmy do współczesnych form spędzania czasyj wolnego, w których elementy pracy nad sobą mają niewielki udział. Jesl oczywiste, przystają one bardziej do rozrywki i wypoczynku niż do pracy! Niemniej każda z tych form zawiera pewien element poznawczy, kształcący] i wychowawczy, co należy do atrybutów pracy nad sobą.

Podobna sytuacja występuje w przypadku hodowli amatorskiej i kolekcjo-] nerstwa, w których mafo eksponują się elementy pracy nad sobą w porówl naniu do elementów zabawy, a w szczególności rozrywki. Jednak znaczenie; kształcące i wychowawcze tych form spędzania wolnego czasu pozwala dostrzec ich pewne związki z praca nad sobą.

Zupełnie z innych przyczyn zalicza się aktywność społeczną do grupy tych form spędzania wolnego czasu, w których w niewielkim stopniu eksponowana jest praca nad sobą. Aktywność społeczna jest zwykle autentyczną pracą wykonywaną w czasie wolnym od zajęć zawodowych i to często pracą ciężką. Jednak jest to praca na rzecz innych osób, praca ałtruistyczna, pozbawiona korzyści osobistych, a pewien aspekt pracy nad sobą wynika jedynie stąd, że w pracy tej człowiek staje się doskonalszy duchowo i moralnie -w staje się lepszy.

I wreszcie dochodzimy do zabaw i kontaktów towarzyskich. Jednoznaczne wyrokowanie o braku elementów pracy nad sobą w tych formach rekreacji jest dość ryzykowne i gdyby zastosować nie cztero- lecz stustopniową skalę to niewątpliwie kilka punktów należałoby wydzielić na pracę nad sobą. Jednak ^^łTiaffyrh elementów w zabawach i kontaktach towarzyskich jest zdecydowa-^^pllniższy w porównaniu ze wszystkimi innymi współczesnymi formami ^^edzania czasu wolnego.

®JZNACZENIE WYCHOWAWCZE PRACY NAD SOBĄ f&W CZASIE WOLNYM

pracy nad sobą jako funkcji czasu wolnego zdobywa się wiedze, HRfmejetności. poszukuje własnego miejsca w społeczeństwie, co ściśle powią-. zane jest z wszechstronnym rozwojom osobowości i dobrowolną pracą nad jej pj^óźwoiem. szczególnie w odniesieniu do ludzi młodych. Praca nad sobą jako ■Krafc ćamności wczasowych jest zatem kształceniem i wychowaniem, w tym samokształceniem i samowychowaniem. Warto przy tym zwrócić Bilwagę, że pojecie kształcenia odnosi się do procesów odbywających się jj w świecie ludzkim i jest szersze od pojęć szkolenia i uczenia. Obejmuje nie wdrażanie człowieka w odpowiedniego rodzaju umiejętności (ruchowe, llipedmiczne. umysłowe, artystyczne) i nie tylko przekazywanie mu pewnego ^^^spbu wiedzy (to jest właśnie szkolenie i uczenie), ale ponadto oddziaływanie Bnjfccała osobowość ludzką. Kształcenie dotyczy cafej pełni fizycznej i duchowej ^^pbwieka. Na podstawie powyższego możemy ustalić przesłanki znaczenia ^^pfehowawczego pracy nad sobą w czasie wolnym, tj. efekty kształtowania Rpspbowości w toku zajęć rekreacyjnych (tabela 23).

Bflre- Zajęcia kształcące wprowadzają człowieka w świat myśli i uczuć, przyzwy-ijplaajeń odmiennych od codziennych czynności zawodowych i domowych. |If,jBywa też, że umilają, udoskonalają, urozmaicają pracę zawodową i zajęcia domowe. Zajęcia te wprowadzają jednostkę w nowe kontakty z ludźmi i nowe

■    grupy społeczne związków i stowarzyszeń oświatowych, kulturalnych, zawodo-| “■ wych, politycznych. Sprzyjają one integracji społecznej, są szczególnie warto-/- ściowe jako spontaniczne, dobrowolne i zazwyczaj bezinteresowne. Pozwalają ¹ swobodnie zdobywać nowe informacje, doskonalić zdrowe i sprawność fizyczną, nabywać umiejętności współdziałania, działania społecznego i ujaw-

■    ' niać swoje możliwości w najróżnorodniejszych dziedzinach. Wywołują zacho

wanie się nowatorskie i twórcze, często umożliwiają zdobycie drugiego zapali. sowego zawodu.

Kształcenie szkolne i uczelniane dzieci i młodzieży, kształcenie się ludzi dorosłych i młodzieży pracującej w formie studiów wieczorowych i zaocznych

55