42347 P1120525 resize

158 MARKK OKOL

nus>- (Krsysanowice. grób 7). Wśród grobów popielnicowych wyróżnić (nośna groby popielnicowe czysto i popielnicowe obsypane szczątkami stosu (Kietrz. Krzyżanowice). W tych ostatnich popielnica ustawiana była zwykle na warstwie węgielków drzewnych i drobnych przepalonych kości i następnie obsypana dalszymi resztkami stosu.

Drugą, mniej liczną grupę stanowią groby ciałopalne bezpopielntco-we. jamowe, sakładane w kolistych w przybliżeniu jamach o średnicy wynoszącej około pół metra. Do wnętrza jamy składano zazwyczaj spalone kości zmieszane z węgielkami drzewnymi i popiołem. W grobach lego typu rzadziej występują całe naczynia. Częściej spotyka się tam ułamki zniszczonych I przepalonych naczyń. Groby jamowe tego typu występują w śród grobów popielnicowych na wszystkich badanych na większą skalę cmentarzyskach wczesnołużyckich na terenie Wyżyny Ołubczy ckiej. W większej liczbie wystąpiły one na cmentarzyskach w Kietrzu i w Krzyżanowicach. W dwóch grobach na cmentarzysku w Krzyżanowicach (groby 19 i 00) obok popielnic ze spalonymi kośćmi wewnątrz spoczywały skupienia spalonych kości złożone wprost na ziemi. nakryte misami odwróconym i dnem do góry.

W grobach popielnicowych, jak i w małych grobach Jamowych, spotyka się pojedyncze, zazwyczaj drobne wyroby brązowe, z których największe znaczenie dla datowania poszczególnych zespołów mają szpile. W grobach jamowych częściej niż w popielnicowych występują wyroby brązowe silnie przepalone i często nawet zupełnie stopione w ogniu stosu.

Zupełnie odmienną grupę tworzy trzeci rodzaj pochówków, które odkryto dotąd tylko na cmentarzysku w Kietrzu. Są to groby o dużych rozmiarach, zakładane w podłużnych, najczęściej owalnych jamach grobowych. z reguły zorientowanych w przybliżeniu wzdłuż osi wschód — zachód. Rozmiary jam grobowych są różne, ale najczęściej zbliżone do wymiarów 150 X 250 cm. Największa dotąd była jama grobu 833. która osiągnęła rozmiary 220 X 440 cm. W centralnej części grobów omawianego typu znajdowało się podłużne, zazwyczaj czworoboczne zaciemnienie. które stanowi zapewne pozostałość po trumnie wykonanej z kłody drewnianej, o rozmiarach przeciętnych 00-70 X 180-200 cm. W spągowej partii owego zaciemnienia, czyli na dnie trumny, rozrzucone były spalone kości. Tworzyły one albo cienką warstwę na dnie. albo też rozdzielały się na dwa lub czasem na trzy oddzielne skupienia. Spalone kości wsypane na dno trumny były pozbawione domieszki węgla drzewnego i popiołu. Dotąd we wczesnołużyckiej części cmentarzyska w Kietrzu odkryto 53 groby omawianego typu. Najczęściej na dnie jamy grobowej natrafiano na cztery mniejsze jamy po słupach wkopanych w dno grobu (rvc. 6). Słupy te były symetrycznie rozmieszczone parami, a pomiędzy nimi ustawiona była trumna ze spalonymi kośćmi wewnątrz. W kil-

Ryc. 8. Kietrz, pow. Głubczyce, >L i. Plan i profil dużego grobu ciałopalnego Jamowego nr 1131. Na planie widoczny zarys trumny drewnianej ł czterech Jam słupowych. Krsytykami zaznaczono występowanie przepalonych kości

Abb. 6. Kietrz, Krcls Głubczyce, Fundplatż 1. Plan und Profil des groflen Brand-grubengrabs Nr. 1131. Auf dem Plan sind die Umrisse des Holzsargee und der vler Pfoatenldcber zu te hen. Das Auftreten verkohltcr KOrpcrrestc lat mit Kreusan

angedeutet

ku wypadkach stwierdzono występowanie tylko dwóch Jam po słupach, przy dłuższych bokach trumny. Niekiedy zaś na dnie Jamy grobowej brak było jaklchkolwiok śladów po słupach.

Do bardziej oryginalnych obiektów wśród grobów omawianego typu należy grób nr 900. w którym nie natrafiono na ślady Jam po słupach, występowały tam za to trzy zwęglone belki ułożone wzdłuż Jamy grobowej. Szczególnie interesująco przedstawia się grób nr 1328, gdzie w obrębie dużej Jamy grobowej o rozmiarach 320 X 400 cm znajdowały się obok siebie pozostałości dwóch trumien drewnianych, z których każda ustawiona była pomiędzy czterema słupami wkopanymi w dno grobu (ryc. 7). Na dnie jednej z trumien, w warstwie spalonych kości, znale-