59113 obraz1 (19)

Adonisa. Nie był to szyfr świętości życia kosmicznego, jak w przypadku tak zwanych Bogów wegetacji, ani scenariusz inicjacyjny, jak w Misteriach. Był to „znak” należący do mesjanicznego oczekiwania ludu żydowskiego i jako taki, był włączony w religijną historię Izraela. W istocie, zmartwychwstanie zmarłych znajdowało się wśród syndromów nadejścia Czasu. Zmartwychwstanie Jezusa obwieszczało, że eschaton właśnie się rozpoczął. Jak mówi święty Paweł, Jezus zmartwychwstaje jako „Pierworodny spośród umarłych” (Kol 1, 18). Stąd zarejestrowana przez ewangelie synoptyczne wiara, że po zmartwychwstaniu Jezusa nastąpiło wiele zmartwychwstań: „Groby się otworzyły i wiele ciał Świętych, którzy umarli, powstało” (Mt XXVII, 52). Dla pierwszych chrześcijan Zmartwychwstanie ustanawiało nową erę w historii: „legalizację” Jezusa jako Mesjasza, a przez to duchową przemianę człowieka i zupełne odnowienie Świata. Stanowiło to oczywiście „misterium”, ale misterium, o którym należało „krzyczeć na dachach”. A „inicjacja” w misterium chrześcijańskie dostępna była dla wszystkich.

W sumie, inicjacyjne elementy pierwotnego chrześcijaństwa wynikają •z faktu, że inicjacja jest wymiarem współistniejącym z każdą rewaloryzacją życia religijnego. Wyższego sposobu bycia można dostąpić, można uczestniczyć w nowym wtargnięciu świętości do świata lub historii jedynie przez „śmierć” w egzystencji świeckiej, nieoświeconej, i odrodzenie się w nowym, odnowionym życiu. Zważywszy „nieuchronność” inicjacji, zdumiewające jest, że w pierwotnym chrześcijaństwie znajdujemy tak mało śladów scenariuszy 1 słownictwa inicjacyjnego. Święty Paweł nigdy nie używa telete, technicznej nazwy misteriów. A jeśli używa mysterion, to w nadanym mu przez Septuagintę znaczeniu „tajemnicy”³⁷. W Nowym Testamencie mysterion nie odnosi się do aktu kultowego, jak w religiach starożytnych. Dla świętego Pawła „misterium” jest tajemnicą Bożą, to znaczy decyzją Boga, by zbawić człowieka przez swego Syna, Jezusa Chrystusa. W istocie, chodzi o misterium odkupienia. Odkupienie zaś to idea religijna dająca się zrozumieć jedynie w kontekście tradycji biblijnej; tylko w tej tradycji człowiek, pierwotnie syn Boży, przez grzech stracił swój przywilej³⁸.

Jezus mówi o „tajemnicach^{1 2} królestwa niebieskiego” (Mt XIII, 11; Mk IV, 11; Łk VIII, 10), ale to wyrażenie jest tylko odpowiednikiem „tajemnic królewskich” ze Starego Testamentu (Tb XII, 7). W tym znaczeniu Jezus udostępnia wierzącym „misteria” dotyczące „Królestwa”. „Misteria Króles-

169

1

³⁷ A. D. Nock, Hellemstic Mysteries and Christian Sacraments, s. 200.

^3S Hugo Rahner, The Christian Mysteries and the Pagan Mysteries, s. 362.

2

W tekście francuskim „mysteres” - przyp. tłum.