59827 Stefan Zarski Zofia Drozdowska Kuban KREGOSLUP twoj, moj, nasz s39

kujący jego wydolność. Przekroczenie tego progu wyzwala mechanizm chorobowy. Tym mechanizmem jest przeciążenie (p. rozdział I), które w tym kontekście trzeba określić jako niemożność przeciwstawienia się siłom oddziałującym na kręgosłup: siłom wynikającym z pracy mięśni (skurczu mięśniowego), siłom ciążenia i siłom przyłożonym (dźwiganie ciężaru). Powstawanie choroby kręgosłupa z przeciążenia charakteryzują trzy czynniki:

1) doprowadzający do niewydolności mechanicznej, czyli do niestabilności;

2) doprowadzający do ciasnoty w kanale kręgowym i ucisku korzeni nerwowych lub rdzenia kręgowego;

3) doprowadzający do wzbudzenia nocyceptywnego (rozciąganie wiązadeł kręgosłupa, ucisk struktur nerwowych), którego wykładnikiem jest ból i jego następstwa.

Przeciążenia spowodowane zmianami zwyrodnieniowymi, z którymi niejednokrotnie współistnieją wady rozwojowe - jako dodatkowy czynnik sprawczy -są najczęstszymi i istotnymi przyczynami chorób kręgosłupa. Wszystkie wymienione przyczyny (wewnątrz- i zewnątrzustrojowe) mogą wywołać zmiany jedno- lub wielopoziomowe, obejmujące odcinek lub cały kręgosłup. Najszybciej zużywającymi się, tym samym najbardziej podatnymi na zmiany zwyrodnieniowe, są krążki międzykręgowe. Zwyrodnieniową chorobę krążków międzykręgo-wych nazywamy dyskopatią. W jej przebiegu dochodzi do przeciążenia, głównie w przegubowych odcinkach kręgosłupa: lędźwiowym i szyjnym. Wyróżnia się dwa rodzaje dyskopatii:

1) dyskopatię prostą - cechuje ją ubytek masy krążka;

2) dyskopatię przepuklinową - charakteryzuje się wypadaniem, przez utworzony w pierścieniu włóknistym otwór, jądra galaretowego, najczęściej do kanału kręgowego.

Masę krążka, jak wiemy (ryc. 4), tworzy jądro galaretowate razem z pierścieniem włóknistym. Ciśnienie wewnątrzkrążkowe (istniejące w jądrze galaretowatym), uwięzione w obręczy tkankowej (w pierścieniu włóknistym), uszczelnia znakomicie cały element statyczno-dynamiczny kręgosłupa, jakim jest jednostka ruchowa. Przyczynia się to do prawidłowego ustawienia w stosunku do siebie dwu sąsiadujących obręczy kostnych, jakimi są kręgi. Odpowiednia wysokość przestrzeni między trzonowej, utrzymując właściwą pozycję wyrostków stawowych, kontroluje zakres ruchów w obręczy stawmwej, czyli w obrębie krążka i stawów międzykręgowych.

Odwodnienie jądra galaretowatego i rozpad jego koloidów, co występuje w dyskopatii prostej, jest przyczyną spadku ciśnienia wewnątrzkrążkowego. Zmniejsza się wysokość przestrzeni międzytrzonowej (ryc. 14b) i powstaje nieprawidłowe ustawienie wyrostków stawowych (ich Unijne przesunięcie). W na-