60210 img810

Semantyka dyskursu nie ogranicza się do takich funkcjonalnych i innych Bsp — aczeniowych między sądami. Należy tu wprowadzić ponadto pojęcie łfcreacji Oznacza ono sposób, w jaki dyskurs i jego znaczenia odsyłają do W- |>rzedmiotów odniesienia (referentów), czyli do rzeczywistych lub pftnżonych wydarzeń, o których ludzie mówią. Jedna z bardzo prostych ^określających lokalną koherencję dyskursu mówi, że sądy muszą odnosić dc zdarzeń lub sytuacji powiązanych ze sobą (przynajmniej w opinii osoby ń). Dyskurs może więc być koherentny, jeżeli jego zdania traktują o ± z*złączonych związkiem przyczynowym, jak choćby w następującym „Joanna spóźniła się. Jej samolot miał opóźnienie. Musiała przez kilka godzin”.

już sugerowałem, koherencja taka jest uzależniona od uczestników ni i od ich wiedzy. Pojawia się zatem poznawczy aspekt dyskursu, zajmiemy się poniżej. Często z koherencją wiąże się też fakt, że sądy w :e dotyczą tych samych ludzi lub przedmiotów, dla których również Bpe się terminu przedmiot odniesienia dyskursu. W części poświęconej ■katezrzm syntaktycznym widzieliśmy, że referent ów może być przywoły-Bjprrzez różne wyrażenia, w zależności od wiedzy o danym obiekcie, jaką zakładać u odbiorcy. Pełny opis jest potrzebny wtedy, gdy najemy na nowy lub przypominamy dawniej wymieniony przedmiot sienią. Później jednak wystarcza zaimek (lub nawet anafora zerowa), by Md wiadomo, o czym mowa. (Bardziej szczegółową analizę zagadnień Bpfzsiych ze znaczeniem zawiera 2 rozdział w tym tomie, który opracowali se” S. Tomlin, Linda Forrest, Ming Ming Pu i Myung Hee Kim). Opisując makropoziom znaczenia dyskursu opuszczamy terytorium jjjfcyjnej lingwistyki i gramatyki, a napotykamy charakterystyczne pojęcie arn (topie, theme). Temat dyskursu (który nie jest tożsamy z tematami :    es: - by tak powiedzieć - globalnym znaczeniem dyskursu, okreś-

apr.— -ego całościową (makro-) koherencję. Formułując temat tekstu lub ■Spowiedzi, odpowiadamy na banalne pytanie: „O czym ta osoba pisała/ ■Dwełż?”. Poprzez takie pytanie chcemy uchwycić sedno sprawy, czyli ■■ji i n i i j —| informację. Tematy są kluczową kwestią dla tekstów i i iedzi. Bez nich nie wiemy, o czym mówimy albo czytamy. To one ofcrrslają całościową „jedność” dyskursu i zazwyczaj są formułowane w takich ■Rentach, jak tytuły, nagłówki, streszczenia czy podsumowania wniosków. JBr.kie :eż stanowią one tę informację, którą najlepiej zapamiętujemy z ■fceo Tekstu. W sumie, globalne znaczenia, czyli tematy, są sprawą zasadniczą w procesach komunikacyjnych.

Wiadomość na pierwszej stronie codziennej gazety może na przykład przyj—?wać za temat fakt, „że w Bośni podpisano porozumienie pokojowe”. T; 4 :enrat na wyższym i abstrakcyjnym poziomie znaczeń obejmuje bardziej IŁKiegołowe informacje, przekazane w pozostałej części danej notatki prasowej. Tym samym konstytuuje globalną koherencję tekstu. W pewnym temat „streszcza” bardziej szczegółowe znaczenia dyskursu. Również

19