67746 tomI (267)

Badanie pacjenta dla potrzeb fizjoterapii 269

Zgodnie z tym co powiedziano nieco wyżej, badanie ogólne orientuje nas wstępnie co do stanu omawianych układów.

Statyczne badanie ogólne

W statycznym badaniu ogólnym ocenia się budowę ciała, jego proporcje i symetrię oraz postawę ciała. Tę ostatnią rozpatruje się z uwzględnieniem płaszczyzn ciała oraz rozwojowego aspektu postawy. Stosuje się przy tym rozmaite sposoby badania - subiektywne i obiektywne. Do subiektywnych należą różne, często modyfikowane, metody punktowe (np. Stobieckiej, Szczygła, tzw. schemat Klappa itp.) czy sylwetkowe (np. harwardzkie sylwetki Browna). Do obiektywnych natomiast zalicza się badania radiologiczne, metodę fotometryczną Yale oraz różne metody przyrządowe i antropometryczne, które wykorzystują takie urządzenia jak: cyrtometry, przyrządy „kołeczkowe”, kifoskoliozometry, stereosomatometry, dor-simetry, pantografy itp. Niektóre z tych metod, jako całościowy sposób oceny, mają dziś już raczej znaczenie historyczne, ale elementy niektórych metod są ciągle wykorzystywane w ramach rutynowej oceny postawy. Podstawowym sposobem badania postawy ciała jest oglądanie badanego w swobodnej pozycji stojącej - od przodu, od tyłu i z boku. Najważniejsze jest, by rzetelnie określić przestrzenny układ poszczególnych segmentów ciała, natomiast osobnym problemem jest ocena tego układu u poszczególnych badanych. Ponieważ postawę charakteryzuje m.in. indywidualność i zmienność, interpretacja uzyskanych wyników wymaga pewnego doświadczenia, ale to już odrębny problem.

Z uwagi na to, że pionową postawę człowieka charakteryzuje pewne zrównoważenie układu ciała, w codziennej praktyce do oceny postawy często posługujemy się pionem.

I tak, w płaszczyźnie strzałkowej oceniamy ustawienie różnych odcinków ciała względem pionu spuszczonego z miejsca rzutującego na wyrostek sutkowy kości skroniowej. Normalnie przebiega on przez punkty odpowiadające środkowi barku, krętarzowi wielkiemu kości udowej i nadkłykciowi bocznemu tej kości oraz pada na wysokości środka stępu.

W płaszczyźnie lej oceniamy leż wielkość fizjologicznych krzywizn kręgosłupa, względem pionu spuszczonego z guzowatości potylicznej zewnętrznej. Normalnie szczyty kifoz (piersiowej i krzyżowej) kontaktują się z pionem. Z pewnym uproszczeniem jako normę przyjmuje się też, że szczyty obu lordoz (szyjnej i lędźwiowej) są odsunięte od pionu ku przodowi na odległość 2,5-3,5 cm. Badanie to uzupełnia się pomiarem wielkości przodopochylenia miednicy - inklinometrem lub orientacyjnie przy pomocy tzw. objawu Langego. Całość powyższego badania pozwala ujawnić obecność ewentualnych wad w tej płaszczyźnie - pod postacią pleców płaskich (dorsum planum), okrągłych (dorsum rotundum), wklęsłych (dorsum concavum) i okrągło-wklęsłych (dorsum rotundo-concavum). Jednakże -z uwagi na brak jednoznacznych norm dotyczących wielkości tych krzywizn,