72313 tomI (38)

T

40

Podstawy fizjoterapii

•    twarde zakończenie ruchu, typowe dla stawów, w których dalszy ruch jest blokowany przez elementy chrzęstno-kostne (np. wyprost w stawie łokciowym).

Poza tą klasyfikacją (podaną przez Kaltenboma), funkcjonuje też klasyfikacja końcowego odczuwania ruchu przez badającego, podana przez Cyriaxa. Rozróżnia się tutaj następujące typy czucia końcowego:

•    kość do kości, czyli sytuację, w której na końcu ruchu spotykają się dwie twarde powierzchnie;

•    typ torebkowy, dający bezpośrednie zatrzymanie ruchu;

•    bez wyraźnej przyczyny (ang. empty), gdzie badany skarży się na ból, a badający nie wyczuwa ograniczenia ruchomości;

•    typ spazmatyczny, związany raczej z obroną mięśniową, wskazujący na ogół na ostry lub podostry stan zapalny stawu;

•    typ sprężynującego zablokowania, kiedy to wyczuwa się w pewnym momencie „odbicie'', zwy kle wskutek przemieszczeń struktur wewnątrzstawo-wych;

•    typ zbliżenia tkanek, kiedy to np. masy mięśniowe nie pozwalają na dalsze zginanie kolana czy łokcia.

Miernikiem ruchomości stawowej są zakresy mchu w poszczególnych stawach, które dla potrzeb fizjoterapii określane są (mierzone) z uwzględnieniem płaszczyzn ruchu. Trzeba jednak pamięt ać, że sprawa jest bardziej złożona i wymaga niejednokrotnie bardziej wnikliwego podejścia. Wynika to m.in. z faktu, że ruchy człowieka wykonywane w życiu codziennym są złożone i mają miejsce w ramach tzw. systemów lub łańcuchów kinematycznych oraz przebiegają na ogół „międzypłaszczyznowo".

Ryc. 19. Bokserski „cios prosty” jako przykład zamiany ruchów obrotowych w stawach bliższych na prostoliniowe przemieszczanie ręki

O globalnych możliwościach ruchowych człowieka decyduje zatem łączna ruchomość wielu stawów tworzących powyższe łańcuchy, dysponujące na ogół - co istotne - znaczną liczbą stopni swobody. Warto przy tym nadmienić, że łączna liczba stopni swobody w stawach człowieka wynosi ok. 250. Nie bez znaczenia jest również fakt, że podczas izolowanego ruchu w jakimś stawie sąsiednie odcinki ciała przemieszczają się względem siebie kątowo, natomiast w codziennych ruchach człowieka niektóre odcinki łańcuchów kinematycznych przemieszczają się w przestrzeni