80126 tomI (324)

326 Podstawy fizjoterapii

ny jakościowej. Testy te przybliżono przy okazji omawiania dokumentacji fizjoterapii. Pewną wartość ma tutaj także test PEDI (Pediatrie Ewluation o/Disability łnventory), aczkolwiek służy on ocenie raczej „ogólnorehabilitacyjnej” niż fizjoterapeutycznej. Bazuje on bowiem na ocenie funkcjonalnej i obejmuje trzy obszary':

•    samoobsługę;

•    lokomocję (przemieszczanie się);

•    funkcje socjalne.

Wszystkie tego typu skale i testy dają pewien - mniej lub bardziej wymierny -pogląd na temat stanu ocenianych dzieci. Trzeba jednak uprzedzić, że problem ten jest niezwykle złożony, wobec czego i pełna i całkowicie jednoznaczna ocena jest w wielu przypadkach trudna, a niekiedy wręcz niemożliwa.

W rehabilitacji pediatrycznej szczególne miejsce zajmuje badanie poziomu i jakości integracji sensomotorycznej. Obejmuje ono wywiad z rodzicami dziecka, obserwację kliniczną, oraz specjalne, standaryzowane testy. Stosowane tutaj metody badawcze pozwalają na zidentyfikowanie podstawowych przyczyn niewłaściwego psychoruchowego funkcjonowania dziecka.

Podczas wywiadu staramy się dowiedzieć o zaobserwowanym przez rodziców sposobie ruchowego zachowania się dziecka w różnych okolicznościach oraz o podstawowych problemach i trudnościach pod tym względem.

Obserwacja kliniczna obejmuje dwa elementy - obserwację aktywności spontanicznej oraz przeprowadzenie określonych prób. Przede wszystkim zwraca się uwagę na funkcjonowanie układu przedsionkowego (błędnikowego) i proprio-ceptywnego. W ramach obserwacji klinicznej przeprowadza się m.in.:

•    badanie reakcji posturalnych - obserwację aktywności prostowników postu-ralnych (w pozycji pronacyjnej) oraz zginaczy posturalnych (w skulonej pozycji supinacyjnej ze skrzyżowanymi kończynami górnymi na klatce piersiowej i przyciągniętą głową do kolan);

•    ocenę napięcia mięśniowego - obserwując postawę w spoczynku (w pozycji stojącej, siedzącej, klęczącej) oraz podczas wykonywania kolejnych prób. Szczególną uwagę zwraca się m.in. na występowanie przeproslów w stawach łokciowych, odstających łopatek, hiperlordozy lędźwiowej czy hipermobilno-ści w obrębie stawów skokowych i nadgarstkowych (mogących świadczyć o hipotonii);

•    ocenę możliwości wykonywania ruchów rotacyjnych (zwłaszcza w obrębie tułowia i przedramion) oraz ruchów naprzemiennych (diadochokinezy), świadczących o równowadze (współdziałaniu) antagon i stycznych grup mięśniowych np. zginaczy i prostowników;

•    sprawdzenie umiejętności wykonywania ruchów powolnych;

•    ocenę dynamicznej posturalnej stabilizacji stawów proksymalnych zwanej kokontrakcją;