9428
4601 djvu

126 JAN SOSNOWSKI

Prócz wyżej wymienionych ciał w skład mięśni wchodzą jeszcze tłuszcze; normalnie ilość ich jest mała i nie przekracza 10%_o. W mięśniu znajdujemy również lecytynę i różne inne fosfatydy, których rola nie jest jeszcze dostatecznie wyjaśniona.

Ilość składników mineralnych mięśnia wynosi Ol do 0*15°/_o licząc w stosunku do mięśnia świeżego. Z kationów przeważa znacznie potas, umiejscowiony w warstwach Q, potem idą sód, wapń, magnez i żelazo. Z anionów najwięcej znajdujemy P0₄, nadto Cl; S0₄ znajduje się tylko w ilościach minimalnych. Główna część sodu znajduje się nie w samym mięśniu, ale w cieczy między-włóknowej, może być nawet, że same włókna mięśniowe sodu nie zawierają wcale.

Co się tyczy własności fizykalno-chemicznych mięśni, to zaznaczyć należy przedewszystkiem, że mięsień spoczywający ma re-akcyę mniej więcej obojętną (podobnie jak krew), a podczas stanu czynnego staje się kwaśnym. Ażeby się o tern przekonać, wystarczy czas jakiś pobudzać mięsień łydkowy żaby, następnie go przeciąć i dotknąć papierkiem lakmusowym, który stanie się wyraźnie czerwonym. Przyczyny tej kwaśnej reakcyi szukać należy w tworzącym się w mięśniu kwasie mlecznym, o czem już była mowa poprzednio. Jeżeli jednak mięsień czynny rozdzielimy na dwie części i w jednej oznaczymy stopień kwaśności, a w drugiej sam kwas mleczny, to okaże się, że tego ostatniego jest zbyt mało, by wytłumaczyć odczyn mięśnia. Według wszelkiego prawdopodobieństwa grają tu rolę i kwaśne fosforany, tworzące się podczas skurczu z więcej złożonych związków fosforowych.

Roztworem izosmotycznym dla mięśnia żaby jest O^-7% NaCl, zawieszony w nim mięsień ani traci ani zyskuje na wadze.

Już sam ten fakt, że włókno mięśniowe zawiera dużo K i P0₄ a mało Na i Cl, podczas gdy w limfie i krwi stosunki panują odwrotne, wskazuje nam, że warstwa powierzchowna włókna mięśniowego jest nieprzepuszczalna dla jonów nieorganicznych. Doświadczenie polegające na umieszczaniu mięśnia w roztworach różnych soli i obserwowaniu zmian wagi oraz pobudliwości, wykazują słuszność tego przypuszczenia i dowodzą, że pod względem przepuszczalności mięsień zachowuje się zupełnie tak samo, jak komórka roślinna.

W ścisłym związku z tą sprawą jest zagadnienie wpływu i znaczenia jonów nieorganicznych na pobudliwość i kurczliwość mięśni. Dla zbadania tej kwe-styi umieszczamy mięsień w roztworze nieelektrolitu, możliwie dla mięśnia nieszkodliwym. Jeżeli mamy do czynienia z mięśniami żaby, to najodpowiedniejszą cieczą będzie 7°/₀ roztwór cukru trzcinowego. W tych warunkach mięsień po pewnym czasie traci swoją pobudliwość; skoro go jednak przeniesiemy do roz-