104 JAN SOSNOWSKI
Jeżeli chcemy otrzymać szereg szybko po sobie następujących podniet, to wystarczy w doświadczeniu ostatniem zamiast klucza P wstawić przerywacz automatyczny; każdemu ładowaniu lub rozbrojeniu kondensatora będzie towarzyszył przepływ elektryczności przez mięsień. Oba te prądy, idące w kierunkach przeciwnych, będą pod względem fizycznym zupełnie jednakowe, w czem leży ich przewaga nad prądami indukcyjnemi.
Automatyczny przerywacz (komutator patrz ryc. 40) wprawiany jest w ruch zapomocą elektromagnesów i automatycznie ładuje kondensator i wyładowuje go przez mięsień.
w zastosowaniu do mięśnia są bardzo mało zbadane. Na zasadzie obecnie znanych doświadczeń, można twierdzić, że działanie ich jest podobne do elektrycznych. Jeżeli mięsień szybko ogrzejemy, zanurzając go do oliwy lub soli ogrzanej o kilkanaście stopni wyżej temperatury poprzedniej mięśnia, następuje skurcz. Ogrzewanie zaś powolne nie pobudza mięśnia.
O podnietach mechanicznych można powiedzieć mniej więcej to samo: ucisk powolny mięśnia nie drażni, a szybkie uderzenie wywołuje skurcz. Zresztą ten rodzaj pobudzania również jest bardzo mało zbadany i podobnie jak podniety cieplne niedogodny w stosowaniu; wywołuje on często zjawiska bardzo skomplikowane.
Nawet roztwór 0,7% soli kuchennej, izotoniczny z mięśniem i pozornie dlań nieszkodliwy, w rzeczywistości go pobudza. Zanurzony do tego roztworu mięsień wykonywa drobne drgania, które usunąć można przez dodanie małych ilości chlorku wapnia. Zdaje się, że tylko ciecz Ringera, zawierająca w litrze wody 6-5 g. NaCl, 0*1 g. KC1, 0,075 Ca Cl2 i 01 g. NaHCOs zupełnie jest dla nnęsnia obojętna. Jeżeli mięsień zanurzymy do roztworu 0*7% NaCl, zalkalizowanego przez dodanie sody (Na2 C08) i dwu-zasadowego fosforanu sodowego (Na2 HP04) mięsień zacznie się rytmicznie kurczyć, ale zjawisko to wkrótce znika i mięsień staje się niepobudliwy.
Drogą pobudzania chemicznego nie można jednak otrzymać skurczów tak prawidłowych, jak przy podnietach elektrycznych.