94288201 djvu

262 ADOLF BECK

włókien i komórki nerwowe. Dlatego też oddawna, t. j. od bliższego poznania mikroskopowej budowy układu nerwowego, uważamy powszechnie komórki nerwowe za te składniki układu nerwowego, za te pierwiastki, w których rozgrywają się t. zw, pro-cesy ośrodkowe, to znaczy, w których następuje owa modyfikacya stanu czynnego włókien nerwowych dośrodkowych, której rezultatem jest wrażenie, a następnie ruch lub przejaw psychiczny. Zapatrywanie to tak ogromnie rozpowszechnione i prawie za pewnik przyjęte opiera się przedewszystkiem na poznaniu, że nerwy obwodowe są to twory zupełnie niesamodzielne, sznury włókien, których jedynem zadaniem jest przewodzenie bez zmiany stanu czynnego w nie wprowadzonego. A tę samą funkcję spełnia także i substan-cya biała układu nerwowego środkowego. Natomiast wszystkie te części układu nerwowego, w których powstają owe czynności ośrodkowe, obfitują w komórki nerwowe^ a tern są one liczniejsze, im bardziej zawiłą jest czynność, którą ta część układu nerwowego wywołuje. Takie miejsce nagromadzenia komórek nerwowych, do którego nerwy dośrodkowe doprowadzają udzielone im z zewnątrz podniety, lub z którego wychodzą podniety dla nerwów odśrodkowych, lub wreszcie, w których odbywa się czynność jednego i drugiego rodzaju, nazywamy ośrodkiem nerwowym.

Pamiętać jednak musimy, że to zapatrywanie, iż ośrodkami nerwowymi są tylko komórki nerwowe, opiera się jedynie tvlko na tej koincydencyi, że w miejscach, gdzie są ośrodki, znajdujemy i komórki nerwowe, bezpośredniego zaś dowodu na doświadczeniu opartego, że właśnie komórki nerwowe lub, że tylko one spełniają to zadanie, dotąd nikt nie dostarczył. Owszem — jak zobaczymy później — istnieją nawet spostrzeżenia, które na pierwszy rzut oka osłabiają to tak ugruntowane zapatrywanie o znaczeniu komórek nerwowych, jako pierwiastków ośrodkowych.

Budowa anatomiczna układu nerwowego środkowego.

Układ nerwowy środkowy czjli mózg i rdzeń składa się — jak już wspomnieliśmy — z dwóch substancyi, które łatwo już go-łem okiem można od siebie odróżnić, to znaczy: z substancyi białej i substancyi szarej.

W skład substancyi białej wchodzą włókna nerwowe rdzenne, różniące się tern od rdzennych włókien nerwów obwodowych, że nie posiadają osłonki Schwanna (n euri 1 em ma).