94283701 djvu

FIZYOLOGIA NAltZĄDU WZROKU 517

dniej. Tę zdolność oka przystosowywania się do niedostatecznego oświetlenia nazywamy adaptaeyą (Aubert). Polega ona na bardzo znaczny m wzroście wrażliwości siatkówki, co jest znowu następstwem wypoczęcia jej składników wrażliwych, które w ciemności nie są wystawione na działanie silniejszych podniet świetlnych. Na-odwrót po przejściu z przestrzeni ciemnej do jasno oświetlonej doznajemy w pierwszej chwili uczucia olśnienia, siatkówka bowiem wskutek wzmożone] wrażliwości zbyt silnie odczuwa działanie światła. Po pewnej chwili jednak następuje znów przyst isowanie do jasności. Przystosowanie to polega na stopniowem obniżaniu się wrażliwości, które to obniżenie może być uważane za objaw znużenia siatkówki, względnie całego narządu nerwowego, odczuwającego wrażenia świetlne.

Badanie stopnia wrażliwości t. j. określanie progu pobudliwości świetlnej w krótkich odstępach czasu, po pogrążeniu oka w zupełnej ciemności, pozwala nam na wykreślenie krzywej stopniowego wzrastania adaptacyi. Z licznych badań w tym kierunku przeprowadzonych wynika, że krzywa ta w ciągu pierwszych 10 minut wznosi się powoli, w ciągu następnych 20—50 minut wspina się stromo ku górze i dochodzi prawie do swego szczytu, poczem przez dalsze ¹/₂ godziny cokolwiek się jeszcze podnosi i mniej więcej w 60—70 minut od chwili rozpoczęcia doświadczenia zatrzymuje się na stałej i największej wysokości. AV zrost pobudliwości na szczycie adaptacyi jest bardzo znaczny, ale różnice osobnicze w tym względzie wahają się w bardzo szerokich granicach. I tak wedle pomiarów Pipęra pobudliwość siatkówki zaadaptowanej może być 800—1000 razy większą od tej pobudliwości, jaką ona posiada w rozproszonem świetle dziennem.

Krzywej obniżania się wrażliwości oka zaadaptowanego i następnie wystawionego na silne światło dotąd jeszcze nie zdołano ustalić. Jest ona niewątpliwie bardzo zmienna zależnie od natężenia światła, które działa na oko. Na ogół jednak okres przystosowywania się oka do jasności jest znacznie krótszy od okresu wzrastania wrażliwości pod wpływem adaptacyi. W pewnych przypadkach patologicznych oczy od urodzenia nie posiadają zdolności adaptacyjnej, lub tracą ją pod wpływem pewnych zaburzeń chorobowych. Chorzy tacy przy oświetleniu wieczornem lub o zmroku widzą bardzo słabo, przy świetle dziennem natomiast, o ile nie zachodzą