317 (20)

O homonimii dckUnacyjnej w polszczyźńie XVI wieku. Rzeczowniki żeńskie i nijakie 317

W drugim układzie (dotyczącym tylko odmiany w sg. i pl.) stosunkowo najwięcej oboczności wystąpiło np. w odmianie: a) rzeczowników rodzaju żeńskiego myśl [np. gen. sg. myśli (612 x) || myśl(e)/ (i x), dat. sg. myśli (122 x) || myśi(ejj (1 x), voc. sg. myśli(7x) J| myśl(1 x), dat. pl. myśldm (21 x) f| myślom (10 x), acc. pl. myśli(363 x) || myśl(e) (1 x) SP XVI w., t. XV, 253], nadzieja [np. gen. sg. nadzieje (605 x) || nadziejie)j (12 x) || nadziei (1 x), dat. sg. nadziei (26 x) || nadzieje (1 x) || nadziej{e)j (1 x), acc. sg. nadzieję (1122 x) || nadzieją (5 x) || nadzieje (21 x), loc. sg. nadziei (163 x) || nad~iej{e)j (9 x) f| nadzieje (1 x) SP XVI w., t. XV, 490],pani [gen. sg.paniej (197 x) || pani (6 x), dat. sg. paniej (164 x) || pani (10 X) II panie (1 x), loc. sg. paniej (24 x) || pani (1 x), dat. pl. panióm (128 x) || paniom (5 x) SP XVI w„ t. XXIII, 143] i b) rzeczownika rodzaju nijakiego niebo [np. nom. niebiosa (64 x) || nieba (32 x), gen. pl. niebios (42 x) |j niebo w (5 x) || niebiosów (4 x) || nieb (1 X), acc. pl. niebiosa (108 x) || nieba (32 x), instr. pl. niebiosy (11 X) || niebiosami (4 x) || nieby (2 x), acc. albo instr. pl. niebiosy (3 x), loc. pl. niebiesiech (106 x) || niebiosach (13 x), voc. pl. niebiosa (16 x) || nieba (4 x) SP XVI w., t. XVII, 111].

Ciąg odnoszący się do szesnastowiecznej odmiany rzeczowników rodzaju męskiego w sg., pl. i du. można przedstawić np. w postaci 13 wskaźników fleksyjności (od 0,87 do 0,57) i 4 dotyczących odmian tych rzeczowników w sg. i pl. (0,86-0,64)⁹. W pierwszym ciągu (sg., pl., du.) stosunkowo najwięcej oboczności wystąpiło np. w odmianie rzeczownika młodzieniec, w drugim zaś ciągu (sg. i pl.) w odmianie rzeczowników człowiek-ludzie i pan¹⁰.

Szesnastowiecznych odmian rzeczownika częściowo rodzaju nijakiego i częściowo męskiego książę (4046 SP XVI w.) dotyczą dwa wskaźniki fleksyjności: 0,71 (5 w sg. + 5 w pl. = 10:14) // 0,64 (4 w sg. + 5 w pl. = 9:14).

Materiał podany przez Statoriusa-Stojeńskiego¹¹ pozwala obliczyć wskaźniki fleksyjności odnoszące się do rzeczowników rodzaju żeńskiego typu woda - 0,71 [6 odrębnych form w sg. + 4 odrębne formy w pl. = 10:14 funkcji przypadkowych (7 + 7)], szyja — 0,71 (6 w sg. + 4 w pl. = 10:14) i rzeczowników rodzaju nijakiego typu wędzidło — 0,64 (5 w sg. + 4 w pl. = 9:14), łoże — 0,5 (4 w sg. + 3 w pl. = 7:14), panię — 0,64 (4 w sg. + 5 w pl. = 9:14), wymię — 0,64 (4 w sg. + 5 w pl. = 9:14). Wymienione tu wskaźniki wystąpiły już wyżej w związku z opisem szerszego materiału szesnastowiecznego.

5. Dodatkowo podaję obciążenia funkcyjne poświadczonych form w sg., pl. i du. lub tylko w sg. i pl. innych wybranych szesnastowiecznych rzeczowników rodzaju żeńskiego i nijakiego. Wiąże się to z przedstawioną wyżej problematyką, jakkolwiek w tym wypadku mamy do czynienia z poświadczeniami niepełnymi. W związku z tym nie można tu obliczać wskaźników fleksyjności.

Zob. Z. Zagórski, Kilka uwag o homonimii deklinacyjnej w polszczyźńie XVI wieku, op.cit. ^IU Ibidem.

¹¹1*¹ S t a to r i u s, op.cit., s. 69 i n.