319 (23)

O hnmonimii deklinacyjnej w polszczyżnie XVI wieku. Rzeczowniki żeńskie i nijakie 319

straż: 0,57 (3 w sg. + 5 w pi. — 8:14); wskaźniki fleksyjności dotyczące takich rzeczowników rodzaju nijakiego, jak słowo: 0,64 (5 w sg. + 4 w pl. = 9:14\pole: 0,57 (4 w sg. + 4 w pl. = 8:14), cielę, ramią: 0,64 (4 w sg. + 5 w pl. = 9:14).

Przedstawione kilkadziesiąt lat później przez Małeckiego wzory odmian rzeczowników rodzaju żeńskiego i nijakiego¹⁵ stanowią podstawą obliczenia odpowiednich wskaźników fleksyjności. Wygląda to z grubsza następująco: rzeczowniki rodzaju żeńskiego typu ryba mają wskaźnik fleksyjności 0,71 (6 w sg.+4 w pl. = 10 odrębnych form : 14 funkcji przypadkowych), typ bania: 0,71 (5 w sg. + 5 w pl. - 10:14); rzeczownik pani: 0,5 (2 w sg. + 5 w pl. = 7:14); typ kość: 0,43 (3 w sg. + 3 w pl.

= 6:14); rzeczowniki rodzaju nijakiego mają następujące wskaźniki: typy: źrebię, imię". 0.64 (4 w sg. + 5 w pl. = 9:14), typ dzieło: 0,64 (5 w sg. + 4 w pl. = 9:14), typ pole: 0,57 (4 w sg. + 4 w pl. = 8:14).

Współczesnej fleksji w pełni odmiennych rzeczowników rodzaju żeńskiego dotyczy 5 wskaźników: od 0,71 (10:14) do 0,43 (6:14). Do współczesnych odmian rzeczowników rodzaju nijakiego odnoszą się następujące wskaźniki: 0,64 (9:14) i 0,57 (8:14)¹⁴.

Wypada przypomnieć, że współczesne odmiany rzeczowników rodzaju męskiego mieszczą się w zbliżonej do poprzedniej skali (4 wskaźników): od 0,79 (11:14) do 0,5 (7:14)¹⁵. Zbadany fragment zbioru szesnastowiecznych rzeczowników rodzaju męskiego ma również 4, lecz nieco inne wskaźniki fleksyjności (w odniesieniu do sg. i pl.): 0,86 (12:14)- 0,79 (11:14)- 0,71 (10:14)-0,64 (9:14)¹⁶.

7. Na podstawie dotychczasowych badań można by przedstawić w uproszczeniu, z dużą dozą prawdopodobieństwa (przyjmując zatem, że istnieje pewien procent błędu w rozeznaniu materiałowym i w obliczeniach), wielkość zróżnicowania i stopień obciążeń form przypadkowych w sg. i pl. w układzie bezwzględnym (tzn. bez systematycznego ugrupowania czasowego) następująco: 6 rodzajów odmian: wskaźniki fleksyjności: 0,79, 0,71, 0,64, 0,57, 0,5, 0,43 - rzeczowniki rodzaju żeńskiego w XVI w.; 5 rodzajów odmian: wskaźniki fleksyjności: 0,71,0,64,0,57,0,5,0,43 - współczesne rzeczowniki rodzaju żeńskiego; 4 rodzaje odmian: wskaźniki fleksyjności: 0,71,0,64, 0,57,0,43 - prasłowiańskie rzeczowniki rodzaju żeńskiego; wskaźniki fleksyjności: 0,86, 0,79, 0,71, 0,64 - rzeczowniki rodzaju męskiego w XVI w.; wskaźniki fleksyjności. 0,71,0,64,0,57, 0,5 - rzeczowniki rodzaju nijakiego w XVI w.; wskaźniki fleksyjności: 0,79, 0,71, 0,64, 0,5 - współczesne rzeczowniki rodzaju męskiego; 3 rodzaje odmian: wskaźniki fleksyjności: 0,71,0,64,0,57 - prasłowiańskie rzeczowniki rodzaju męskiego; wskaźniki fleksyjności: 0,71, 0,57, 0,5 - rzeczowniki rodzaju

¹¹ A. Małecki, Gramatyka języka polskiego większa. Lwów 1863, s. 69 i n.; idem. Gramatyka języka polskiego mniejsza. Lwów 1863, s. 42 i n.

¹¹ Por. Z.Zagórski, lnvestigating Contemporary Declension of Polish Nouns, op.cit., s. 447-451; idem, O badaniach fleksji z zastosowaniem metody ilościowej, op.cil., s. 200-201.

¹⁵ Zob. Z. Zagórski, Imcstigating Contemporary Declension of Polish Nouns, op. cit.; idem, O badaniach fleksji z zastosowaniem metody ilościowej, op.cit.

Zob. Z. Zagórski, Kilka uwag o homonimii deklinacyjnej wpolszczyżnie XVI wieku, op.cit.