456 [1024x768]

466 KINETYKA CHEMICZNA

Z ma wymiar szybkości reakcji; wyraża liczbę cząsteczek reagujących w przc-£nerc.ia ciągu sekundy. £_n nosi nazwę energii aktywacji. Sens fizyczny energii aktywacji kiywacji wyjaśnimy na przykładzie prostej reakcji H_; + J₂ = 2HJ. Jeżeli podczas spotkania cząsteczek H_: i J. ma powstać nowe indywiduum chemiczne HJ,

to muszą ulec rozerwaniu pierwotne wiązania H—H i J—J i na ich miejsce powstać dwa nowe wiązania H J. Musi być więc pokonana pewna bariera energetyczna, zgodnie z rys. 6.3. £_u(l) jest energią aktywacji dla reakcji przebiegającej w prawo, £.,(2) zaś energią aktywacji reakcji odwrotnej. Różnica pomiędzy tymi wielkościami równa jest zmianie energii reakcji chemicznej.

Przeciętna wartość energii aktywacji jest rzędu 20—40 kcal/mol. Można więc wnosić, że dla pokonania bariery energetycznej reakcji nic jest potrzebne całkowite rozrywanie wiązań. Energia dysocjacji większości wiązań jest przeciętnie około 2 razy większa. Przemiana chemiczna, tj. przejście od wiązań w substratach do wiązań w produktach odbywa się w sposób kooperatywny. Pełniejsze wyjaśnienie tego zagadnienia daje nam teoria aktywnych stanów przejściowych, przedstawiona w następnym podrozdziale.

Powróćmy do zagadnienia temperaturowej zależności szybkości reakcji. Równanie (6.30) poci.}ga za sobą fakt, że len sam typ zależności wystąpi

Rys. 6 4. Zależność logaryimu stfltej szybkości reakcji syntezy jodowodoru od odwrotności temperatury-