8 podłoża 9

54 ♦ MATERIAŁY

PAPIER BARWIONY

HM

Chłonność

Rodzaj papieru określany jest nic tylko przez jego fakturę, ale również przez stopień chłonności. Struktura papieru nic zaklejanego utrzymywana jest w całości wyłącznic przez włókna. Takie papiery stosowane są do grafiki wklęsłej i wypukłej.

Inne papiery posiadające w swej strukturze niewielką ilość kleju nazywamy papierami „miękkimi" - bardzo ważne w grafice warsztatowej. Należy również wspomnieć o papierach zaklejanych wewnętrznie lub neutralnie oraz o procesie kąpieli żelatynowych lub zaklejania powierzchniowego. Wiele ręcznie czerpanych papierów do akwareli i rysunku, zaklejanych tylko wewnętrznie z użyciem nowych, neutralnych klejów wspomnianych wyżej, odpowiada większości technik ma Iarstwa a k wa relowego poza stosowaniem płynu maskującego, który ma tendencję do ściągania powierzchni papieru. Jeśli planujemy częste stosowanie płynu maskującego, lepszy jest do tego celu papier powierzchniowo zaklejany żelatyną. Akwareliści używają na ogół takiego papieru.

Artyści tacy, jak Emil Noldc i Jackson Pollock, uważali, że najlepszy jest wysoko wchłaniający papier japoński morwowy dający świetne rezultaty w przypadku bezpośredniego ekspresyjnego malarstwa „za jednym dotknięciem pędzla".

Gramatura

Mierzymy ją w gramach na metr kwadratowy; dla różnych gatunków wynosi od 12 dla japońskiego papieru morwowego do 640 dla ciężkiego papieru akwarelowego. Ciężar papieru czerpanego na cylindrze kontroluje się przez stosunek ilości wdókna do wody na wilgotnym końcu maszyny i dodatkowo, prędkością pracy maszyny.

Czynnik pH

Papiery z chemicznej pulpy drzewnej powinny posiadać czynnik pH obojętny, tj. około 7. Uznani producenci papieru dbają o wysoki stopień czystości włókna celulozowego. Substancje dodawane do włókien mogą spowodować ich nietrwałość, dlatego unika sic wewnętrznych klejów ałunowych na rzecz nowoczesnych klejów neutralnych. Do zaklejania powierzchni potrzebny jest jednak środek kwasowy, taki jak ałun, który umożliwia utrwalenie żelatyny na włóknie i utwardzenie powdoki żelatynowej. Zawartość żelatyny w kleju powierzchniowym jest stosunkowo niewielka, dlatego mierząc pil można nic wykryć istniejącej kwasowości. Z tego powodu producenci papieru stosują neutralne substancje zamiast starych kwasowych.

Papier żeberkowy i welinowy

Żcbcrkowanie odnosi się do poziomego i pionowego układu linii utworzonych przez drucianą siatkę przenoszącą pulpę. Linie łańcuchowe położone są bliżej brzegu (często pionowe), a żeberkowe ułożone pod kątem prostym. Papier welinowy przypomina płótno.

Trudno dostać papier barwiony wysokiej jakości - szmaciany, be/.kwasowy. zabarwiony już na etapie pulpy przez dodanie pigmentów odpornych na światło.

W Anglii firma Barcham Grccn produkuje jasnobrązowy papier o nazwie „Camber Sand" i brąz „De Wint”, bardziej neutralny kolor siana oraz szarobłękitny papier „szarość Turnera" w różnych odcieniach akwarelowych. Są one bardzo dobre jako podobrazia do rysunku węglem drzewnym, kredą, ołówkiem i pastelami. Papier be/.kwasowy, nadający się do rysunku i malarstwa to brązowy „India Office", głębszy w tonie

Rodzaje papieru

1    chropowaty

2    prasowany na zimno

3    prasowany na gorąco

4    ręcznie czerpany

5    miękki

6    morwowy

7    tektura akwarelowa

8    żeberkowy

9    welinowy

10 pigmentowy „szarość Turnera'