amat urz kr185

oscyloskopy zawierają jeszcze potencjometry centrowania elektrycznego. Już w tak'm układzie może oddawać oscyloskop duże usługi przy pomiarach modulacji. Poszczególne płytki odchylające włącza sic w nadajnik modulowany w amplitudzie (rys. 16-28). Przykładowo przedstawiono tu

Ant

Rys. 16-28. Układ do pomiaru modulacji metodą trapezu

modulację anodową. Płytki pionowe zasila się napięciem w. cz. poprzez pętlę sprzęgniętą z obwodem strojonym PA. Płytki poziome łączy się niesymetrycznie poprzez potencjometr regulacji amplitudy z uzwojeniem wyjściowym transformatora modulacyjnego. Po wymodulowaniu nadajnika tonem sinusoidalnym występuje na ekranie oscyloskopu obraz trapezu (rys. 16-28). Współczynnik głębokości modulacji (w procentach) można łatwo określić z następującej zależności:

^TO=TTT ¹⁰⁰

Bardziej rozbudowany oscyloskop wyposażony jest w tzw. podstawę czasu. Do płytek poziomych lampy oscyloskopowej doprowadza się napięcie zmienne o przebiegu piłowym. Napięcie podstawy czasu może być synchronizowane mierzonym napięciem, w wyniku czego występuje na ekranie nieruchomy obraz przebiegu elektrycznego. Częstotliwość podstawy czasu dobiera się proporcjonalnie do częstotliwości obserwowanego przebiegu i w ten sposób uzyskuje się mniejsze lub większe rozciągniecie sygnału w poprzek ekranu. Napięcie o przebiegu piłowym uzyskuje się za pomocą lampowych generatorów podstawy czasu, lub w najprostszym przypadku z generatora relaksacyjnego z neonówką (rys. 16-29). Napięcie podstawy czasu i napięcie mierzone są wzmacniane zwykle w szerokopasmowych wzmacniaczach. W praktyce krótkofalarskicj — ze względu na znaczne częstotliwości robocze — wykorzystuje się tylko bezpośrednie wejście na płytki oscyloskopu. Wymagane jest wtedy dość duże napięcie sterujące, ale takie właśnie łatwo można uzyskać w nadajniku. Wystarczy też w zupełności taka częstotliwość podstawy czasu, która umożliwi obserwację tylko przebiegów akustycznych do 4000 Hz. Przy użyciu oscyloskopu zaopatrzonego w podstawę czasu możliwa jest obserwacja prze-

biegów modulacji amplitudy w układzie z rys. 16-30. Obrazy tych przebiegów zdjęte z ekranu oscyloskopu uwidocznione są na rys. 16-31 i rys. 16-32. Pierwszy z nich przedstawia charakterystyczne przykłady

Ostrość '    . Jasność

Ant.

Rys. 16-30. Układ do obserwacji przebiegu modulacji anodowej za pomocą oscyloskopu z piłową podstawą czasu

sta su m. ci.

łatwo dostrzegalnych zniekształceń modulacji wynikłych z przcmodulo-wania nadajnika, ograniczonej mocy modulatora itp. Kontrolny oscyloskop katodowy jest więc podstawowym przyrządem każdego nadawcy--krótkofalowca przy pracy fonią.

367