ashmore7

50 Archeologia w przeszłość

wielorakich hipotez roboczych oznacza, że rozważa się tak wiele alternatywnych wyjaśnień, jak jest to tylko możliwe. Minimalizuje to możliwość wpływu uprzedzeń, które może żywić badacz, na wynik badania i maksymalizuje szanse znalezienia najlepszego możliwego rozwiązania. W badaniu wspomnianym wyżej, archeolodzy pracujący koło Santa Barbara wysunęli przynajmniej dwie wykluczające się wzajemnie hipotezy: (1) jeżeli kluczem do zamożności Gualjoquito były szlak handlowy i Copan, to potwierdzą się wyżej wymienione przewidywania; (2) natomiast jeżeli za sukcesem przywódców Gualjoquito stały inne czynniki, zebrane dane będą pasować do innych modeli. Po trzech latach zbierania i analizy danych potwierdzono zależność od Copan.

W tej i innych sytuacjach badawczych celem jest obalenie wszystkich hipotez poza jedną. Hipotezę, która przetrwa, można następnie rozwijać - niejako dowiedzioną, lecz jako najlepsze możliwe wyjaśnienie w obecnym stanie wiedzy. We wszystkich dziedzinach nauki przyjmuje się, że obecne wyjaśnienia zostaną kiedyś zmodyfikowane lub zastąpione nowymi, w miarę jak dostępne staną się nowe dane.

Postępowanie badawcze w procesualizmie

U podstaw większości badań procesualnych stoją dwie wzajemnie powiązane koncepcje badawcze: (1) koncepcja systemów kulturowych i (2) koncepcja wielo-torowości ewolucji kulturowej. Z modelu ekologicznego wynika, że celem badań procesualnych jest rekonstrukcja dawnych społeczeństw rozumianych jako zintegrowane systemy kulturowe. System to złożona całość, składająca się z powiązanych ze sobą komponentów, przy czym związki między nimi są tak samo ważne, jak same komponenty. Każde społeczeństwo ludzkie składa się w rzeczywistości z wielu funkcjonujących razem podsystemów. Na przykład każde społeczeństwo ma swój sposób zdobywania pożywienia (tablica 3.3), który stanowi podsystem złożony z wszystkich działań związanych z zapewnieniem członkom społeczeństwa wystarczającej ilości pożywienia. Komponentami tego podsystemu są sposoby zbierania lub uprawy roślin, łowiectwa lub hodowli zwierząt, przetwarzania żywności, przechowywania, dystrybucji i przyrządzania. Zmiana w zakresie jednego komponentu pociąga za sobą zmianę w innych komponentach, ponieważ wszystkie są ze sobą powiązane. Wynikiem pojedynczej zmiany będzie więc zmiana całego systemu.

Archeolodzy wykorzystują ekologiczny model kultury w celu zidentyfikowania jak największej ilości komponentów dawnych systemów kulturowych. Jeżeli uda się zrekonstruować system i odkryć zmianę w jednym z jego komponentów, można będzie prześledzić zmiany zachodzące w pozostałych komponentach. Dla przykładu: zmiana w technologii wyrobu broni może prowadzić do

JESIEŃ

Wyróżniki stref bytowania

Niżej położone r~ obszary poro-byficą

śnięte byli

i Obszar I porośnięty sosną Pinyon

Wyżej położone obszary porośnięte bylicą

Zbiorowiska

nadbrzeżne

Poza obszarem badań

Tablica 3.3

Przykład systemu kulturowego tworzonego przez powiązane ze sobą działania (komponenty) związane z pozyskiwaniem żywności przez plemiona Szoszonów z Wielkiej Kodiny w zachodniej części Stanów Zjednoczonych.