ashmore0

208 Rekonstruowanie przeszłości

Ryc. 8.5

Inkowie używali lin z włókien roślinnych do budowy mostów, które były tak wytrzymałe, że mogły nimi bezpiecznie przechodzić juczne zwierzęta.

narzędzi kamiennych i naczyń glinianych. Musimy teraz poszerzyć krąg naszych zainteresowań i ustalić, jakie środki miała do dyspozycji dana grupa, aby wpłynąć na środowisko lub zaadaptować się do niego. Dla osiągnięcia tego celu, archeolog formułuje pytania badawcze, dotyczące np. sposobu wytwarzania narzędzi i innych produktów, budowy różnego rodzaju obiektów lub znajomości metalurgii przez mieszkańców danego stanowiska czy regionu. Aby odpowiedzieć na te pytania, archeolodzy stawiają sobie następne: jakie dowody wskazują na obecność danej technologii? Archeolog zwykle formułuje serię hipotez roboczych na temat technologii stosowanych przez badaną prehistoryczną społeczność i sprawdza je

Analogia 209

konfrontując z pozyskanymi świadectwami. Odpowiada tym samym na postawione uprzednio pytania.

Groty oszczepów, na przykład, często traktowane są jako dowód uprawiania na danym stanowisku łowiectwa; odkrycie takich grotów w połączeniu z kośćmi upolowanych zwierząt, tak jak miało to miejsce na omówionych wyżej stanowiskach paleoindiańskich w Olsen-Chubbuck, Lindenmeier i Folsom, odsłania przed nami różne aspekty prehistorycznych technologii zdobywania pożywienia. Po innych praktykach łowieckich pozostaje jednak mniej artefaktów. Bardzo mało, na przykład, przetrwało samołówek i sideł. Ich stosowanie musi być zrekonstruowane na podstawie badania szczątków zwierzęcych przez analogię ze współczesnymi technikami łowieckimi wykorzystującymi samołówki, stosowanymi przez ludność żyjącą na tym samym obszarze.

Źródłem szczególnie cennych informacji na temat dawnych technologii są pozostałości warsztatów. Warsztatem (lub pracownią) nazywamy zgrupowanie artefaktów związanych z określoną produkcją, w których skład wchodzą czasem specjalnie skonstruowane obiekty, jak np. piece garncarskie, dzięki którym możemy odtworzyć wiele szczegółów procesu produkcyjnego. Istnieje tak wiele rodzajów warsztatów, jak wiele jest technologii produkcyjnych. Staranność wykonania urządzeń warsztatowych często zależy od skali działalności. Na przykład łupanie krzemienia to czynność, którą każdy myśliwy - niespecjalista może prowadzić przy użyciu prostych narzędzi w różnych miejscach i w różnym czasie. Dlatego też w danym rejonie osadniczym znajdujemy na ogół kilka miejsc doraźnej obróbki kamienia. Jednak czynności, które wiążą się ze specjalistyczną wiedzą i urządzeniami, takie jak metalurgia żelaza, wymagająca umiejętności oraz wysokiej, kontrolowanej temperatury, wymuszają tworzenie osobnych, łatwych do identyfikacji warsztatów. Można spodziewać się, że w takim warsztacie odnajdziemy pozostałości procesu produkcyjnego, w tym surowców, częściowo wykończonych artefaktów, nieudanych produktów (takich jak gliniane naczynia popękane w trakcie wypalania), resztek (np. debitażu kamiennego) i, oczywiście, narzędzi i urządzeń potrzebnych do produkcji.

Technologia pośredniczy w interakcji człowieka ze środowiskiem na wiele sposobów. Ludzie budują obiekty mieszkalne i szyją odzież dla ochrony przed gorącem, zimnem, deszczem, wiatrem i śniegiem. Robią także kosze, by pomóc sobie w zbieraniu roślin, -wykonują włócznie i strzały, by zabijać zwierzęta, kopią kanały irygacyjne, by dostarczyć wodę dla upraw i budują drogi, by ułatwić sobie podróżowanie (przykładem niech będzie Trakt Sweeta omówiony w rozdziale 6). Wybór techniki i sprzętu, którego używa się do wykonania danego zadania w danym czasie i miejscu, zależy od poziomu wiedzy technologicznej. Zależy też od rodzaju środowiska naturalnego i surowców, które są w nim dostępne. Inkowie w Peru. na przykład, budowali drogi, które spajały ich rozległe imperium, a także