bożena wojtasik doradca zawodu strona0 31

30

30

i

i

i

W i,

zostały wymienione wcześniej przy określaniu szeroko rozumianej orientacji? zawodowej.

Nie można również zapomnieć o systemowych ujęciach, które implikują : z kolei rozpatrywanie zadań doradcy zawodu w skali makrospotecznej.

Również przyjęcie definicji terminu „doradca” (w szerokim i wąskim znaczeniu) ma wpływ na zdefiniowanie terminu „doradca zawodu”. W literaturze przedmiotu nie znalazłam ani jednej definicji tego terminu. ;j Wydaje się, że autor/.y nielicznych publikacji dotyczących tego zagadnienia przyjmują a priori, iż termin „doradca zawodu” oznacza osobę, która zajmuje się orientacją i poradnictwem zawodowym, bądź też tego, który pomaga uczniom w wyborze zawodu. Jeżeli jednak nie określi się, jak rozumiemy orientację i poradnictwo, czy też na czym polega pomoc w wyborze zawodu, nie będzie można wyznaczyć zakresu działań doradcy. ; Myślę, że brak definicji tego terminu prowadzi również do niejednoznacznego nazewnictwa w oświacie.

Termin „doradca zawodu” ^,2(ł funkcjonuje obok innych równouprawnionych określeń:

—    doradca zawodowy,

- nauczyciel doradca zawodowy,

—    organizator orientacji zawodowej,

—    koordynator do spraw orientacji zawodowej,

—    pełnomocnik do spraw orientacji zawodowej.

W dalszym ciągu pracy przeanalizuję wszystkie te określenia.

Terminy „doradca zawodowy” ¹²¹ i „doradca zawodu” są traktowane jako synonimy. Ponieważ w swojej pracy posługuję się jednak tylko tym drugim określeniem, spróbuję zatem uzasadnić swoje stanowisko. Otóż termin „doradca zawodowy” można błędnie odczytać jako „doradca profesjonalny”. Określenie to zostało prawdopodobnie utworzone przez analogię: poradnictwo (jakie?) zawodowe, a więc doradca (jaki?) zawodowy. Termin ten powinien jednak podkreślać przede wszystkim działanie, jakim jest doradzanie zawodu. Wobec tego bardziej precyzyjne jest określenie doradca (czego?) zawodu. Inny termin, „nauczyciel doradca zawodowy” ¹²², także jest trudny do zaakceptowania, zawęża bowiem grupę doradców tylko do nauczycieli, a nie uwzględnia przedstawicieli innych zawodów.

^I2n Termin ten funkcjonuje głównie w literaturze zagranicznej (nicm. Berufsbcratcr — doradca zawodu. Arbeitsbcraler — doradca pracy; ang. occupaliona! counsellor. c/.cs. odbomy poradcc). W Polsce jest użyty w Słowniku pedagogiki pracy, a także przez I. Janiszewską oraz A. Kargulów ą.

■ ¹²¹ Termin ten stosuje większość polskich autorów, np. B. Bicgclciscn-Żclazowski. W. Bachalska, S. Baścik, W. Trzeciak, J. Paruszcwska-Gołębicwska, G. Tadeusiewicz. G. Grzesiak.

¹²² Używany przez np. G. Tadeusiewicz. R. Gąsiorck.

Kolejny termin — „organizator orientacji zawodowej”^{1 2}, jak podaje Słownik pedagogiki pracy, w dokumentach i w języku praktyki używany jest zamiennie z terminem „koordynator do spraw orientacji zawodowej”. Oba terminy wprowadzone zostały uchwała Rady Ministrów nr 110 z 3 V 1974 r. (w sprawie doskonalenia i rozwoju systemu orientacji i poradnictwa zawodowego) jako synonimy ^12ł. Natomiast zarządzenie nr 44 Ministra Oświaty i Wychowania (z 10 VTI 19SI r.) wprowadza jedynie termin „organizator orientacji zawodowej”. Zarządzenie to określa, że „organizatorem orientacji zawodowej w szkole ³ powinien być doświadczony nauczyciel, który będzie doskonalić się w zakresie orientacji zawodowej oraz pełnić te obowiązki przez okres co najmniej trzyletni”^,26. Do jego najważniejszych obowiązków należy:

—    opracowywanie planu pracy w zakresie orientacji zawodowej,

—    koordynowanie pracy szkoły i ogniw pozaszkolnych,

—    udostępnianie innym pracownikom szkoły odpowiednich materia

łów,

—    udzielanie nauczycielom pomocy metodycznej w ich pracy z uczniami nad wyborem zawodu,

—    organizowanie różnych form aktywności w zakresie orientacji zawodowej,

współpraca z rodzicami,

—    praca z poszczególnymi uczniami^12?.

Z przedstawionych zadań i określenia tego, kim powinien być organizator orientacji zawodowej wynika, że funkcję tę pełni jeden z nauczycieli, natomiast nic są uwzględnieni inni pracownicy, np. poradni wychowawczo-zawodowych, zajmujących się również m.in. orientacją zawodową. Praca organizatora dotyczy przede wszystkim organizowania i koordynowania wszelkich działań związanych z prowadzeniem orientacji zawodowej na terenie szkoły oraz przekazywania głównie informacji zawodowej (orientacja rozumiana w węższym znaczeniu), w mniejszym stopniu zadań polegających na doradzaniu czy też wychowywaniu uczniów do zawodu.

Termin „koordynator do spraw orientacji zawodowej" ^125:1 eksponuje wśród zadań nauczyciela odpowiedzialnego za orientację zawodowa jego funkcje koordynacyjne. Używany jest rzadziej, ustępuje miejsca określeniu

1

¹¹³ Stosowany również precz S. Szajka.

2

^,7-⁴ Słow/ńk pedagogiki pracy, s. 214.

3

Ogólnokształcącej (podstawowej i średniej) oraz w szkołach podstawowych specjalnych. i-⁶ Zarządzenie Min. Ośw. i Wych. z 10 VII 1981 r. (§ 2.2).

^I2' Ibidem, załącznik do zarządzenia poz. 44, a także Słownik pedagogiki procy, s. 214.

¹³¹⁵ Słownik pedagogiki pracy, s. 127.