bożena wojtasik doradca zawodu stronap 71

decyzji, pobudzenie do podjęcia decyzji, przekształcenie decyzji i pogłę hienie decyzji

Przedstawione podziały radzących się nie w pełni przystają do utworzonych przeze mnie modeli doradców zawodu, dokonałam zatem własnego podziału wychodząc od postawienia pytania: co składa się na decyzję zawodową podjętą przez ucznia? Jak już pisałam wcześniej, istnieje bardzo dużo czynników wpływających na decyzję zawodową. Uczeń powinien:

— poznać różne rodzaje zawodów,

— poznać siebie,

— dopasować siebie do zawodu.

Poznanie z a w o d ó w dotyczy nie tylko zapoznania się z wymogami, czynnościami czy przeciwwskazaniami do zawodu, ale także poznania aktualnej sytuacji gospodarczej, rynku pracy, polityki firm, szkół przygotowujących do danego zawodu, a więc i wymagań, egzaminów iip.

Poznanie siebie oznacza ocenę swojej osobowości, wiedzy, własnych zainteresowań, wartości i potrzeb, a także możliwości związanych ze środowiskiem, w jakim się przebywa.

Dopasowanie siebie do zawodu wymaga umiejętności rozważenia, czy zaintersowania, wartości, potrzeby, możliwości i środowisko będą sprzyjały wykonywaniu wybranego zawodu.

Biorąc pod uwagę wyżej wymienione elementy można przedstawić następujące sytuacje, w których znajduje się uczeń wybierający zawód:

Decyzje zawodowe a typ ucznia (opracowanie własne)

Poznanie zawodów	Poznanie siebie	..Ja" w zawodzie	Typ ucznia
lak	tak	tak	t — uczeń zdecydowany
lak	tak	nic	II - - uczeń nie potrafi dopasować siebie do zawodu (ciągły poszukiwacz)
nie	lak	nie	III — uczeń nic zorientowany w zawodach (niedoinformowany)
tak	nic	nic	IV — uczeń zorientowany, ale nic znający siebie (nie zna siebie)
nic	nic	sak	V — uczeń nie znający siebie i zawodów, pewny, ze w każdym zawodzie poradzi sobie doskonale (nieadekwatny)
nie	nie	nic	VI — uczeń nic zorientowany i mc znający siebie (zupełnie niezdecydowany)

⁵' i butem.

Analizując bardzo ogólnie tę tabelę można zauważyć, że tylko T typ ucznia — zdecydowany — podejmie decyzję optymalną. Natomiast u pozostałych typów uczniów występują mniejsze lub większe trudności związane z wyborem zawodu, aż do typu VI — ekstremalnego — ucznia zupełnie bezradnego i niezdecydowanego.

Każdy z przedstawionych typów uczniów ma inne oczekiwania w stosunku do doradcy. Spróbuję to przedstawić na rysunku.

osoba bezradna

osoba częściowo zaradna

osoba zaradna

zupełnie

niezdecydowana

me znająca siebie

niedoinformo

wana

ciągle

poszukująca

zdecydowana

(nie)adekwaina

- Infamio* arJe o

zawodzie • zdecydowanie za radząęego iii)

- Informacje o ra

dzącym sio

• poinformowanie

• pobudzenie do podjęcia decyzji - pogłębienie decyzji

-pobudzeń* do podjęcia decyzji - wskazanie róz-nycft możliwości

- Informacje a radzą

cym tlę

- pogłębienie decyzji

- pobudzenie do pod

jęcia decyzji

Równio}

• akceptacja decyzji

(rzadko|

- prwktzułc#-

r.ie decyzjii

Rys. 19. Oczekiwania osób wybierających zawód wobec doradcy zawodu (źródto: oprać, wtasnc)

osoba zupełnie niezdecydowana

Rys. 20. Typy doradców preferowane przez różne typy osób radzących się co do wyboru zawodu (źródło: oprać, własne)