120 5. Bezpieczeństwo wewnętrzne w systemie bezpieczeństwa
Niżej, na kolejnych poziomach, nastąpią podziały według kolejnych kryteriów, np. dziedzin polityki podmiotu, skali, nakładów itd.
Względność, relatywizm teoretycznych podejść hierarchizujących trzeba skonfrontować z warunkami rzeczywistości, z realiami praktyki bezpieczeństwa. W tym kontekście skonstatujemy:
Bezpieczeństwo już współczesne ma bardziej strukturę sieci niż pionowej hierarchii dywizjonalnej. Miejsce, rola, znaczenie każdego z węzłów owej sieci i każdej relacji są względne, sytuacyjne, zmienne. Przesądza o nich udział w tworzeniu efektu końcowego całej sieci - poczucia bezpieczeństwa jednostek, organizacji, wspólnot, środowisk w konkretnym czasie, miejscu i sytuacji.
Oczywiście, sąd powyższy nie odbiera sensu ani nie deprecjonuje wyników wcześniejszej refleksji nad strukturalizacją obszaru bezpieczeństwa. Są to podejścia i zabiegi rclcwantnc.
Korzystając z autorskiego odwzorowania graficznego w pracy Sieć bezpieczeństwa, modyfikując je na użytek powyższej tezy, powiemy, że miejsce, rola, funkcje i znaczenie bezpieczeństwa wewnętrznego w domenie i strukturze nadrzędnej są zmienne, wyznaczane jedynie jego wkładem w realizację określonej, konkretnej potrzeby, w konkretnej sytuacji.
Lj fh POKOJOWE p KRYZYSOWE —J WOJENNE
.-IT1 NARODOWE U «, P I U
=» '. * . « HI .
WOJSKOWE
CYWILNE
MlljDZY-OCHRONA jn NARODOWE
iŁTO-WANIĘ
ZEWNĘTRZNE |
POLITYCZNE |
SPOŁECZNE r | |||
V |
* | ||||
/ |
-■ |
. | >. 1 |
♦---- | ||
-► iCYWILNO-WOSKOWE' |
4^ ' SYTUACYJNE ' Jk
warunki sytuacji
Powyższa teza dotyczy oczywiście nie tylko bezpieczeństwa wewnętrznego, ale każdej z domen bezpieczeństwa, każdej z dziedzin polityki bezpieczeństwa podmiotu.
Warto przy tym w dowolnej hierarchii i sieci wyróżnić oraz umiejscowić możliwie wysoko, nałożyć na nią. domeny bezpieczeństwa pochodne od powtarzalnych dziś i w prognozach z istotną częstotliwością i prawdopodobieństwem konkretnych typów sytuacji bezpieczeństwa, wyzwań obejmujących zarówno szanse, jak i zagrożenia. Historia idei takiego podejścia sięga głębokiej starożytności''''.
Dziś problemowa struktura bezpieczeństwa może np. obejmować przedstawione na rysunku sytuacje-wyzwania, zagrożenia i szanse o relatywnie wysokim prawdopodobieństwie oraz istotnym znaczeniu, względem których warto tworzyć i przygotowywać względnie stale, wyspecjalizowane struktury połączone, nakładające się na strukturę bazową (rysunek poniżej).
5 NOWETECHN. >
realnej (hipotetycznej), w której z istotnym „P" występuje powtarzalna potrzeba ochrony (obrony, ksztattowania) bezpieczeństwa w skali: globalnej, regionalnej, punktowej
X ZMIANY POUT. s i ROZWÓJ SPOI.
Właśnie istotne prawdopodobieństwo wystąpienia oraz prognozowana powtarzalność w połączeniu z uznanymi za ważne możliwymi następstwami wystąpienia powyższych (lub innych) typów sytuacji przemawia za wyróżnieniem, przygotowaniem adekwatnych.
l4Ą „W Atenach, w V wieku p.n.c., pojawiła się funkcja stratega. Plemiona wybrały dziesięciu strategów. Utworzyli oni kolegium, którego szef (Thćmistoclc, Cimon, Aristidc, Pćriclcs) mógł narzucić swoją wolę pozostałym kolegom. Wszyscy mają powołanie do kierowania armią lub jej częścią, ale stopniowo dokonuje się specjalizacja: strateg hoplitas dowodzi armią w kampanii, strateg terytorialny odpowiada za obronę Altyki, dwaj stratedzy Piree - za obronę wybrzeży, strateg symmories czuwa nad uzbrojeniem (loty, a pięciu innych jest w gotowości do podjęcia zadań ae/hoc". Za: H. Coutau-Bćgaric. Traktat o strategii, wyd. 2. Tłumaczenie robocze: P. Ga w liczek i zespół, materiał niepublikowany, dostępny w zbiorach Katedry Strategii Akademii Obrony Narodowej. Należy zwrócić uwagę na uwzględnienie w ateńskim modelu władzy czynnika niepewności i niewiedzy.