CCF20111211008

JOSE V A N D1JCK ZMEDIATYZOWANE WSPOMNIENIA W EPOCE CYFROWEJ    123

integralną częścią procesu autobiograficznego zapamiętywania? Aby odpowiedzieć na to pytanie, musimy odnieść się do kultury.

Jesteśmy już przyzwyczajeni, że camerapictura]zst często wykorzystywana do tworzenia publicznych wizerunków. Już od lat 90. przestaliśmy oczekiwać indeksowej wierności portretów ludzi, szczególnie w przypadku reklamy. Niemalże standardem jest retuszowanie i upiększanie zdjęć w magazynach, na plakatach reklamowych i wielu innych publicznych nośnikach. Cyfrowe banki zdjęć używają publicznych obrazów jako półproduktów, które może wziąć na warsztat każdy, kto za to zapłaci¹⁶. Firmy takie jak Microsoft i Getty przewidziały konsekwencje tego trendu, wykupując duże zbiory publicznych obrazów, licencjonując ich przetwarzanie i odsprzedając je sferze publicznej. Od powszechnej akceptacji możliwości modyfikacji publicznych obrazów blisko już do postrzegania własnych zdjęć jako półproduktów do nieustannej przebudowy historii życia zapisanego w obrazach. Wpływ programów graficznych na kształtowanie własnych tożsamości i wspomnień daje się łatwo zauważyć na wielu fotoblogach i osobistych galeriach zdjęć w Internecie. Korekcja barw i upiększanie twarzy przestały być domeną magazynów dla kobiet. Każdy może kupić teraz program do retuszu swoich ulubionych fotografii. Istnieje wiele aplikacji, które pozwalają przywracać blask starym, zniszczonym i poblakłym zdjęciom rodzinnym - jednocześnie obiecując ulepszenie naszego obrazu siebie. Na przykład pakiet VisionQucst Images rekla-mowanyjest jako narzędzie pozwalające tworzyć „cyfrowe dzieła sztuki według własnego uznania”. Aplikacje graficzne pozwalają zmienić w naszym wyglądzie wszystko, od kształtu ust po kolor skóry'⁷. W Internecie pełno jest -tidzi, którzy z nich korzystają. Na swoim fotoblogu Chris Lin, amerykański Azjata, przyznaje, że na zdjęciach lubi pokazywać się jako szatyn. Zmie-"ia również kolor twarzy na zdjęciach przyjaciół, by zobaczyć, czy wyglądają dzięki temu lepiej¹⁸. Nancy Burson, artystka z Nowego Jorku, pionierka technologii morphingu, zdobyła znaczne zainteresowanie mediów dzięki swojemu projektowi Humań Race Machinę, technologii, która bez trudu trans-tormuje cechy etniczne i kolor skóry ludzkich twarzy*⁹. Przykłady tc pokazują, że powszechna akceptacja dla osobistych fotograficznych manipulacji jest silnie związana zc znormalizowanym wykorzystaniem retuszowanych, idealizowanych obrazów. Cyfrowa edycja prywatnych zdjęć jest tylko kolejnym etapem w odwiecznej choreografii mentalnych i kulturowych repertuarów obrazów wskazanych przez Barthesa.

Fotografia cyfrowa daje nieograniczone możliwości wpływania na obraz bie, przez co staje się ulubionym narzędziem do budowania tożsamości 1 konstruowania osobistej pamięci. Analogowe zdjęcia były często i mylnie postrzegane jako nieruchome obrazy stop-klatek, tymczasem zdjęcia cyfrowe

Interesujące wprowadzenie do zagadnień manipulacji obrazami i banków zdjęć przedstawia np. Paul Frosh (2003). W rozdziale 7. Frosh cytuje menedżerów banków zdjęć, którzy szacują, że pod koniec lat 90. ubiegłego wieku od 80 do 90 procent oferowanych przez nich zdjęć było cyfrowo zmanipulowanych. Frosh konkluduje: „Banki fotografii i ich klienci - projektanci i reklarnodawcy - zakładają, że konsumenci, od dawna przyzwyczajeni do formalnych konwencji i promocyjnego przeznaczenia obrazów reklamowych, nie oczekują od nich takiej wierności” (Frosh, 2003:175).

Por. oprogramowanie VisionQuest Images (2006).

Fotoblog Chrisa Linę a (2006). Zob. http://a. trendyname.org/archives/category/perso-nal/.

Prace Nancy Burson, zob. www.nancyburson.com/human_fr.html (2006). Jej Humań Race Machinę prezentowana była w wielu magazynach i programach TV wiosną 2006 r., m.in. w The Oprah Winfrey Show.