CCI2013111226

62 Ho/il/lnł |>lriw.*tzy. Obraz w powiększeniu

Powaga zaangażowania w gry społeczne (illusio) konstytuująca męskość mężczyzny (honor, męskość, manliness lub, jak mówią w Kabylll - kabylskość: thakbaylith) należy do sfery nie podlegających dyskusji założeń, obowiązków względem samego siebie. Jest motorem i siłą napędową wszelkich powinności, to znaczy tego wszystkiego, co należy spełnić, by być w zgodzie / sobą samym, zachować godność we własnych oczach - Iły sprostać pewnej idei mężczyzny. Istotność owych stawek, anlagonistyczne zaangażowanie w grę oraz wartości kobiece: powściągliwość i wycofanie (usunięcie się), wyłaniają się w relacji habitusu skonstruowanego zgodnie z podstawowymi podziałami par opozycji: proste/krzywe, wznoszące się/opadąjące, silne/słabe, a w skrócie: męskość/ kobiecość, i w zorganizowanej wokół owych podziałów przestrzeni społecznej.

Honor - szczególna stawka gry generowana przez prawidłowości i reguły ekonomii dóbr symbolicznych, staje się naczelną zasadą strategii reprodukcji, którymi posługują się mężczyźni - monopolizujący narzędzia produkcji i reprodukcji kapitału symbolicznego w dążeniu do utrwalenia procesu gromadzenia (zachowania lub powiększania) owego kapitału (wszystkie matrymonialne, edukacyjne, ekonomiczne strategie reprodukcji skierowane są ku celowi, którym jest przekaz odziedziczonych władzy i przywilejów⁷⁵). Konieczności porządku symbolicznego uczynione cnotą są produktem wcielenia dyspozycji związanych z honorem (tj. kapitałem symbolicznym posiadanym przez ród lub, jak w Bearn czy w rodach szlacheckich - przez „dom") utrwalających się w działaniu podmiotów.

⁷⁵ O związkach honoru i strategii matrymonialnych oraz strategii dziedziczenia można przeczytać w: P. Bourdieu, Celibat et conditlon paysanne, „Etudes rurales" 1962, nr 5-6, s. 32-136; tenże, Les strategies matrimo-niales dans le systeme des strategies de reproduction, „Annales" 1972, nr 4-5, s. 1105-1127; Y. Castan, tlonnetete et relations sociales en Lan-guedoc(1715-1780), Plon, Paris 1974, s. 17-18, R.A. bye, Masculinity and Małe Codes of Honor in Modern France, Oxford University Press, Mew York 1993.

Kobiety są wykluczone ze wszystkich miejsc publicznych: z przestrzeni zgromadzeń czy rynku, gdzie rozgrywa się większość uznawanych za najważniejsze dla ludzkiej egzystencji gier (gier o honor). Podlegają wykluczeniu a priori, w imię zasady równości w honorze stanowiącej, że honorowe wyzwanie może być adresowane tylko do mężczyzn i tylko honorowy mężczyzna jest w stanie na owo wyzwanie odpowiedzieć (ponieważ odpowiedź zakłada i oznacza rozpoznanie i uznanie honoru). Samozwrotność tego procesu dowodzi arbitralności całej tej konstrukcji społecznej.

Męskość t przemoc

Podczas gdy kobiety, które proces socjalizacji skazuje na umniejszenie, nabywają głównie cnoty negatywne: abnegację, rezygnację oraz milczenie, mężczyzn można potraktowaćjąko więźniów i ofiary dominujących wyobrażeń kulturowych. Zarówno bowiem dyspozycje do podległości, jak i inne, prowadzące do potwierdzania własnej nadrzędności i egzekucji dominacji, nie są wpisane w naturę, ale podlegają procesowi konstrukcji - są tworem długiego procesu socjalizacji, to znaczy aktywnego procesu różnicowania płci. Bycie mężczyzną w sensie vir zakłada konieczność wywiązania się z określonych powinności (uirtus) narzuconych poza wszelką dyskusją, oczywistych. Podobnie jak u szlachty, gdzie owo poczucie honoru jest wpisane w ciało jako całokształt dyspozycji „zawiadujących" wyglądem (z pozoru naturalnych) - szczególna postawa, sposób poruszania się, chodzenia połączone z właściwymi owej warstwie sposobami myślenia i działania (tworzącymi jej etos) - tak i mężczyzna honoru jest przezeń rządzony w sposób, który w żadnym razie nie może być nazwany przymusem zewnętrznym. Honor kie-riąje (w podwójnym znaczeniu) myślami i praktykami tak jak działająca bez mechanicznego przymusu siła („to jest silniejsze od niego") zawiaduje działaniami jako pewien rodzaj Io-