Drzewo życia0

jasności oraz 'brak zdawałoby się koniecznych elementów uzupełniających obraz kosmosu spowodowane zostały ciągłą presją biblijnej wersji stworzenia, którą przecież społeczności chłopskie przez wieki miały do dyspozycji jako alternatywne rozwiązanie problemu pochodzenia świata. Jakkolwiek konfrontacja ta nie spowodowała od razu zaniku mitu, to jednak doprowadziła w końcu do jego poważnego uproszczenia, a nawet zniekształcenia na skutek wyłączenia niektórych bardzo istotnych dla ostatecznego sensu mitu składników.

Występujące w XIX i XX wieku wierzenia pozwalają sądzić, że taka właśnie była przyczyna braku w kosmo-gonii góry lub drzewa kosmicznego. Poświęcimy im więcej uwagi w kolejnym rozdziale, ale już tu musimy powiedzieć, że istnieje dowód powiązania drzewa kosmicznego z początkiem świata. Ideę drzewa istniejącego na początku świata odnajdujemy bowiem w zanotowanej w XIX wieku w Karpatach wschodnich kolędzie zawierającej jakby skróconą i wstępną tylko część nie znanego nam, niestety, mitu kosmogonicznego, odmiennego nieco od tego, którym zajmowaliśmy się przez cały czas. W stosunku do niego kolęda kosmogoniczna wydaje się znacznie bardziej archaiczna. Może jest pozostałością owej pierwotnej wersji, o której często mówiliśmy? Świadczyłaby o tym jej archaiczna forma. Szkoda, że zachowała się tylko jej część.

Było to ongiś na początku świata —

Wtedy nie było nieba, ani ziemi,

Nieba, ni ziemi tylko sine morze,

A pośród morza na dębie Siedziały dwa gołębie.

Dwa gołębie na dębie Toczyły taką naradę.

Radu radziły i gruchały:

Jakże my mamy stworzyć świat?

63