Drzewo życia5

stancje składowe świata. Rola ognia w wierzeniach ludowych jest jasna. O ile woda i ziemia są substancjami nieodzownymi dla poczęcia życia, o tyle ogień poczynający je potem jest niezbędny dla rozwoju i dojrzewania.

Jednoczenie siły zapładniania i płodzenia potwierdzają związki łączące księżyc z ziemią (omówimy je nieco później) oraz z wodą. Te ostatnie są szczególnie częstym przedmiotem wierzeń. Wszystkie wody podlegają wpływowi księżyca, co sprawia, że pełni on funkcję szafarza wody. Kazimierz Moszyński tak pisał na ten temat: „[...] u wszystkich ludów słowiańskich wróżbę z położenia księżyca na nowiu ograniczano, o ile wiem, wyłącznie do pogody. U Słowian [...] można ją zaliczyć do najpospolitszych prognostyków meteorologicznych”.

Księżyc w czasie największego wzrostu jest „pełen” siły zapładniania, jest dojrzały na podobieństwo dorosłego mężczyzny i włada wówczas zapładniającą wodą, którą bez wątpienia można przyrównać z kolei do nasienia, gdyż jej pozytywne znaczenie wynika wyłącznie z hierogamii z ziemią, „wielką macierzą agrarną”. Sama woda pozbawiona jest możliwości płodzenia, będąc wyłącznie, jak ustaliliśmy poprzednio, sumą możliwości, skupiskiem zarodków i poprzedniczką wszelkich form ożywionych.

W tym momencie jasności nabiera zasada, na jakiej powiązano demony, powstałe z dusz ludzi zmarłych przedwcześnie, z wodą. Ich sposób istnienia jest identyczny. Dlatego, podobnie jak woda, podlegają one przemożnemu wpływowi księżyca. Co więcej, wielkie podniecenie demonów w czasie nowiu wynika zapewne z charakteryzującego je pociągu do wszelkich postaci ujawniającego się życia, a nowo narodzony księżyc jest właśnie symbolem wszelkich form istnienia. Demony

128