Drzewo życia9

Według niektórych wierzeń pochłanianie wody było również atrybutem węży. Warto i nimi zainteresować się bliżej, gdyż one najczęściej stają się smokami.

Społeczności chłopskie obdarzyły węże szczególnymi cechami. Symbolika tych gadów — równie bogata jak diabelska — nie zawsze jest w pełni jasna i zrozumiała. Na wielu terenach Słowiańszczyzny istniał rodzaj kultu węży, które uważano za opiekunów ludzi (zwłaszcza dzieci) oraz dobytku — zwierząt gospodarskich. Nieraz występowały one wyraźnie jako wcielenie dusz przodków, co miało niewątpliwie wpływ na pełen czci stosunek ludzi do nich. Ludność wiejska przypisywała wężom umiejętności niemal czarnoksięskie — znajomość sztuki leczenia, mowy ptaków, zwierząt i ludzi oraz mądrość właściwą wielu istotom chtonicznym (związanym z ziemią), objawiającą się w wieszczeniu przyszłości. Jakkolwiek podana tu charakterystyka dominowała zdecydowanie w wierzeniach ludowych, dla ścisłości dodać należy, że wąż będący w systemie wierzeń chrześcijańskich symbolem diabła, także przez ludność wiejską uważany był nieraz za wcielenie zła. Stąd spotkać można poglądy, że zabicie napotkanego węża jest obowiązkiem człowieka, ale obok nich istniały przekonania wprost przeciwne, uznająoe taki czyn za zbrodnię.

Jak wynika z tej krótkiej charakterystyki, węże były w zasadzie istotami pożytecznymi. Ich związek z ziemią, będącą ich naturalnym mieszkaniem, decydował o posiadaniu przez nie cech chtonicznych. Węże miały ponadto władzę nad zjawiskami atmosferycznymi, głównie deszczami, co zapewne wiąże się z przypisywaną im zdolnością „zamykania” wód. To z kolei dodawało im cech akwatycznych.

Tajemnicę niejednorodnej, chtoniczno-akwa tycznej natury węży pomaga zrozumieć pewna legenda, według

32