Drzewo życia9

przetrwały prastare wierzenia i zwyczaje    Jest w

tym stwierdzeniu oczywiście wiele przesady. Wpływ Kościoła na kulturę chłopską nie polegał jedynie na mechanicznym włączaniu własnej obrzędowości w ramy starego systemu i wypierania obrzędów ludowych. Religia chrześcijańska oddziaływała przede wszystkim na świadomość społeczną, propagując odmienny model świata oraz koncepcję życia. I chociaż trudno powiedzieć z całą pewnością, czy zupełna niemal eliminacja elementów zadusznych z obrzędowości zapustnej, jaka dokonała się na terenie Polski, jest wyłącznie rezultatem działania Kościoła, to niewątpliwie było ono jednym z czynników, które to spowodowały. Mówimy o tym, aby ukazać niebezpieczeństwa związane z każdą ogólną charakterystyką obrzędów. Nie uda się i nam ich uniknąć, tym bardziej że świadomie ograniczamy się do ukazania tylko niektórych ich aspektów.

Jak więc wyglądały Zapusty w społecznościach wiejskich?

Najbardziej chyba podkreślanym przejawem obrzędów tego okresu była dominacja kobiet, które nigdy — w żadnym święcie dorocznym — nie odgrywały tak poważnej roli. Kobiety królowały niepodzielnie w karczmie, gdzie odbywały się ich rytualne tańce, hulanki i swawole mocno zakrapiane alkoholem. Mężczyźni zwykle nie mieli tam wówczas wstępu. Rozpasanie było uzasadnione względami magicznymi. Tańce miały bowiem zapewnić urodzaj lnu i konopi, roślin typowo kobiecych. „Baby” podskakując śpiewały:

Hola, hola do góry, aby konopie tyle były.

> K. Zawistowicz-Adamska:    Obrzędy zapustne. „Wiedza

i Zycie” 1933 nr 2.

172