Drzewo życia9

Niektóre z tych wątków, podkreślając pokrewieństwo boga piorunowładnego z bóstwem nieba, wspominają również o jego „matce”, a raczej elemencie kosmicznym, mającym udział w jego narodzeniu. Jest nim góra kosmiczna, w wypadku wątku germańskiego (jeżeli przyjąć znaczenie imienia Fjorgyn — góra) utożsamiana z ziemią. Wynikałoby z nich, iż istota piorunowładna ma naturę dwoistą. Dotychczas nie zwracaliśmy uwagi na ten aspekt, ale widoczny jest on doskonale, szczególnie w postaci Żmija.

Dwoistość świata

Przekazując obraz kosmosu trójstopniowego mit stwierdza wyraźnie, że jego najwyższą część — niebo — okupuje Bóg, najniższą zaś — podziemia — Diabeł. Żaden z nich nie przebywa na ziemi, a co za tym idzie nie ma nad nią bezpośredniej i wyłącznej władzy. Istotą działającą w środkowej strefie kosmosu jest natomiast Żmij (lub jego odpowiednik, św. Eliasz, ewentualnie św. Michał). Dodajmy, że strefa ziemska obejmuje przestrzeń od powierzchni ziemi aż po niebo, a więc w zasadzie tylko obszar powietrzny będący miejscem istnienia ludzi i innych organizmów żywych. Nawiasem mówiąc, nie darmo przysłowia i powiedzenia ludowe nazywane bywają mądrością ludową, skoro jedno z nich stwierdza wprost: „ogień — car, woda — caryca, powietrze — pan”. Najistotniejszą cechą strefy ziemskiej jest „bycie w środku”. Dzięki temu łączy ona właściwości charakterystyczne dla obu pozostałych regionów — nieba i podziemi. Dowodem tego jest istnienie na ziemi dwu płcL Kobiety reprezentują tu siły typowe dla Diabła, a mężczyźni — moce niebieskie. Dwoistość patronującego niejako tej strefie Żmija manifestowała

52