Drzewo życia6

chałupach i zbierających dary chłopców. Gospodyni, której córka nie została oblana, odprawiając ich z niczym rzekła: „Tuście dziewcząt nie kąpali, idźcie sobie teraz dalej”.

Dziewczęta odwzajemniały się chłopcom, szczególnie wybrańcom serca, ofiarowując im jaja. Jeśli uwzględnimy ich symbolikę, dar ten ma głęboką wymowę. Jajo będące symbolem lunamym, ujawniało ideę odrodzenia, nieskończonego, choć cyklicznego życia. Nie bez podstaw społeczności chłopskie skojarzyły je nie tylko z wiosną, lecz także ze świętem zmartwychwstającego Chrystusa. Najlepiej wyraża to pochodząca z końca XIX wieku ludowa interpretacja zwyczaju malowania jaj i ich wielkiej roli w tym okresie. Otóż robiło się tak, ponieważ „Chrystus wstał z grobu jak z jaja kurczę” *®. Nie trzeba nic dodawać do tego wyjaśnienia.

Malowanie jaj uważano też za warunek istnienia świata. Zarzucenie tego zwyczaju groziło katastrofą. Jest to jeszcze jeden przykład specyficznego pojmowania roli człowieka w świecie, z jakim zetknęliśmy się już przy omawianiu Świąt Godowych. Dla trwania świata niezbędna jest czynna pomoc ludzi, którzy przez odpowiednie działania symboliczne odtwarzają każdy kolejny rok czy jego porę. Szczególnie ważne były momenty newralgiczne w cyklu rocznym, a w takich przypadają oba wspomniane święta. Ludność wiejska doskonale zdawała sobie z tego sprawę. „Twierdzą — notował ze zdziwieniem jeden z XIX-wiecznych zbieraczy — że jeśli zginą pisanki i koładka, to będzie już koniec świata”.

Jaja występowały także w obrzędach zadusznych obchodzonych w tym czasie przez Wielkorusinów, Białorusinów i Ukraińców. Święto zmarłych nazywano Ra

ił p Krćek: Pisanki w Gaiicyi. Zestawienie materyału zebra nego w r. 1897... „Lud” 1898 t. 4, s. 186—230.

189