DSC01292 (9)

A dalej, jakże mogłaby istnieć kara za grzech I nagroda za dobry uczynek — w których objawia się istota sprawiedliwości — gdyby człowiek nie miał wolnej woli? Przecież czyn, popełniony bez jej udziału, nie byłby ani grzeszny, ani uoory; czyli gayby człowiek nie posiadał woinej woli, niesprawiedliwa byiaby i kara, i nagroda. A tymczasem 1 w karze, i w nagrodzie powinna byc sprawiedliwość, ponieważ jest ona jednym z tych dóbr, które pochodzą od Boga. Toteż trzeba było, żeby Bóg dał człowiekowi wolną wolę.    i

II—4. E. Zgadzam się już, że Bóg dał wolną wolę. Ale proszę cię, powiedz, czy nie masz wrażenia, ze wolna wola od początku powinna być niezdolna do grzechu, jeżeli otrzymaliśmy ją, żeby czynić dobrze. Tak samo ma się ze sprawiedliwością, którą dano człowiekowi, żeby żył dobrze. Przecież sprawiedliwość nie może pomagać nikomu do złego życia. Tuk samo wola nie służyłaby nikomu do grzechu, gdyby była dana do dolnego.

A. Spodziewam się, że przy łasce Boga będę mógł dać ci odpowiedź, albo raczej odpowiesz sobie sam, gdyż pouczy cię wewnętrzny głos Prawdy, najwyższej nauczycielki wszystkich ludzi.¹ Lecz jeżeli uważasz za rzecz pewną i sprawdzoną to. o co cię pytałem, to jest, że Bóg dał nam wolną wolę, proszę dę, powiedz w krótkich słowach, czy wypada mówić, że nie powinniśmy otrzymać tego, w czym uznajemy dar Bogn. Jeżeli bowiem nie jest pewne, że wolną wolę dał nam Bóg, mamy prawo pytać, czy dobrze postąpiono dając ją nam. Kiedy zaś przekonamy się, że dobrze zrobiono, poznamy, że dał ją Ten, od kogo pochodzą wszystkie dobra człowieka. Jeżeli jednak okaże się, że postąpiono źle, należy uznać, że nie otrzymaliśmy jej od Tego, którego nie wolno oskarżać. Lecz jeżeli jest pewne, że wolna wola pochodzi od Boga, musimy przyznać, że Bóg nie byl obowiązany odmówić nam jej ani udzielić w inny sposób, jak udzielił — bez względu na to, jaki był ten sposób. Przecież dał nam ją Ten, którego postępowania nie mamy prawa ganić.

5. E. Wprawdzie mam w tej sprawie mocną wiarę, ale brak mi jeszcze wiedzy. Toteż badajmy tak, jakby wszystko było niepewne. Widzę bowiem, że z tej pierwszej

• Por. O nauczycielu 38 oraz nolą Teoria iluminacji.

% - Dialogi Iw Augustyn* — t. m