DSC04336 (4)

cxvm CZ. IV: UWAGI WYDAWNICZE

w wierszu XCIV. Historyk, ale też regularne cmentarz w innych, miejscach). Godna odnotowania jest jednak tendencją do nieozna-. czania nosowości w wygłosie niektórych wyrazów, np. w rymach: miarę — parey(L. Bliscy), parę — wiarę. (LXXX. Wielkie słowa)’, jest to prawdopodobnie skutek wpływu zasady pomijania nosowości w deklinacji nijakiej (wynalazek ubiegłowieczny); o tym .szerzej w punkcie poświęconym fleksji.

c) Komplikacje w użyciu i y, j: Głosek tych używa poeta dość chwiejnie, choć zapewne nie całkiem przypadkowo. W VM spotykamy i w roli / jak np. swoie (XLJII. Purytanizm), intencią (XLIV. Coś), poiedynek (XLIV 3), kryiesz (XLIX 29), przy idzie (LI 22), oboiętność (XX tytuł, ale po obojętnemu w LXXXIV 22). socializm (IV tytuł. XCV 20). chrześciantn (tak stale). Częste też jest 'użycie y w roli i lub odwrotnie, np. pyramida (XI 9), sfynx (XV tytuł), Nymfea (XVI 5), lyr.yka (XVIII 4), Lyrnik (LX 7), lyra (XCII 1), mysticyzm (XXVII tytuł), puritanizm, ale też purytanizm (XLIII tytuł iw. 1), oyciec (XCI osoba dialogu), oyczysty (LX), atribut |Dq Czytelnika),, stearina (XLIII przypis), hippokrita (XLV 27). Wszędzie dokonano . modernizacji", wyjątek w wyrazie Balrylon (/. Vade-mecum) ze względu na rym z omylon (a więc prawdopodobieństwo wymowy z y). .

Kłopotliwe jest i w wyrazach diadem (XXXIX 3; XLIII 28) oraz konwaliowych (XCVIII 16): w pierwszym wypadku wyraz trzeba było przekształcić na tr2ysylabowy dyjadem, w drugim — ną pięciosylabową odmiankę konwalijówych; to wszystko przez wzgląd na wierność sylabicznemu -rozmiarowi wiersza.

Wśród niezwykłości ortograficznych autografu VM natykamy • się na literę f {/ z dwiema kropkami) oraz j (j z dwiema kropkami)*: Odyssei (XXXVI 20; taki sam zapis w poemacie ..A Dorio.ad Phrygium", w. 28), Druid (LXII 5). alei (XXXVI 22), na Sinai (LI 18); rozwiązanie tej zagadki ortograficznej nie jest całkiem pewne, ale uwspółcześniłem te znaki, bez komentarza; również j w wyrazach Mojżeszą (LI 16)_Noraz Orfeja (XCEX 9) oddałem przez /

PISOWNIA SAMOGŁOSEK    CXIX

'I. jeszcze jeden wyraz z kręgu dziwności pisownianych: ijście (XLV 17), pozostał w oryginalnej pisowni.

Modernizacji uległy zakończenia wyrazów -yi, jak np. małe-ryi — materii (XLIII 17), w Syberyi - w Syberii (XLIII 20); zmocfernizbwano -yi w wyrazach typu pasyi — pasji (1. mnoga: XCIX lii).

d) Chwiejność o, ó, u. W zakresie pisowni 6 nie jest poeta konsekwentny (część niekonsekwencji można złożyć na karb nieuwagi). Brak kreski nad o nie może być jednoznacznie oceniany jako sygnał braku pochylenia, tak samo użycie owej kreski nie oznacza automatycznie pochylenia o w wymowie.

Przyjrzyjmy się'przykładom; w wierszu &L w. 11 ma zapis autorów, w. 12 — autorow; wtóry w L 19, ale wtóra w LI żółtą w LXXX 20 ale żółć w Epilogu (w. 51); źródeł w LVI 2 i źrodło w wierszu — no właśnie — Źródło (tytuł i w. 28); jest wyraz zapisany obroże (SWil potwierdza jego istnienie oboczne wobec obroża), ale. w rymie do może (XCI 9, 11); podobnie tulówy w rymie^v do głowy (XX 14 i 15); jest pokii obok póki, dopóki i dopttkąd; jest gwoźdź (Epilog 77 i 79) i gwóźdź (XCV 7); dwukrotnie pojawił się glóh (obj.-w komentarzu).

Na prawach zupełnych wyjątków potraktowałem zapis Jeró-żalem (I 44) obok Jerozalem (w Epilogu 212; tu konieczna dygresja: pierwotny zapis epilogowego Listu do Walentego Pomiana Z. miał postać ołówkowego brulionu - ślady widoczne do dziś —, poeta przekaligrafował go piórem, dokonując poprawek, ale też — z uwagi może na gęstość, wersów — gubiąc wiele znaków diakrytycznych). Pozostał -też-- wyraz kalakomb (1 54) jako ślad wpływu języka włoskiego.

Zmodernizowałem i ujednoliciłem wszystkie inne — prócz dwu wyżej wymienionych — zapisy o, ó.

“^Bezicomentarza zmodernizowałem użycie ó w miejscu dzisiej- , szego u, np. obówie (IV. Posąg i obuwie; XCIII. Żródlo\ biorą (LXXIII. Grzeczność; tu uwaga: SWil przy haśle bióro odsyła j pod biuro; analogicznie przy wyrazach pułk, pułkownik SWil