DSC05846

A, Drzazga, Zaburzenia emocjonalne dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym... 277

liwoścl, pomimo niekiedy ciężkiego kalectwa fizycznego. Charakterystyczna dla te) postaci mpdz jest znaczna wrażliwość i pobudliwość we wszystkich sytuacjach o podłożu emocjonalnym (Sulestrowska, 1966; Ciarkę, Ciarkę, 1969; Prugh, Kisley, 1977, za: Ignatowicz, 1993).

Razem z dojrzewaniem, któremu podlega też, w mniej lub bardziej harmonijny sposób, ośrodkowy układ nerwowy dziecka z objawami wczesno-dziecięcego uszkodzenia mózgu, pewne zaburzenia w sferze emocjonalno-po-pędowej mogą ulec znacznemu złagodzeniu. Jest to jednak uwarunkowane właściwą stymulacją środowiskową (Ignatowicz, 1993). Szczególnie istotną rolę odgrywa tu postawa rodziców lub opiekunów. Małe dziecko z mpdz nie ma świadomości swojej inności. Zanim nie dokona tego odkrycia, podstawową dla niego sprawą jest być kochanym przez rodziców w stanie, który ono uważa za normalny (Lebarbier, 1979, za: Mazanek, 1998). Gdy dziecko uświadomi sobie swoją inność przez porównanie siebie z rówieśnikami, a u dzieci z mpdz najczęściej występuje to pomiędzy czwartym a szóstym rokiem życia (zależnie od poziomu rozwoju umysłowego), ważna jest dla niego pewność, że rodzice kochali je przedtem właśnie takie, jakie było, i że nadal będą je kochali, że miłość ich nie jest uwarunkowana stanem jego zdrowia lub osiągnięciami. Ta pewność jest podstawą prawidłowego rozwoju uczuć i osobowości (Mazanek, 1998).

Opinie i wyniki badań wielu specjalistów (m.in. Hulek, 1984; Minu-chin, 1994, za: Mazanek, 1998) wskazują jednoznacznie, że deprywacja emocjonalna i niezaspokojenie podstawowych potrzeb psychicznych w wyniku niewłaściwych postaw rodzicielskich zawsze ujemnie wpływają na rozwój psychofizyczny dziecka. Podobnie jest u dzieci niepełnosprawnych (Mazanek, 1998).

Do nieprawidłowych postaw rodzicielskich zalicza się:

1.    Postawę odtrącającą. Występuje ona przy nadmiernym dystansie uczuciowym i dominacji rodziców. Manifestuje się niechęcią do dziecka, obojętnością dla jego potrzeb i problemów, a w skrajnych sytuacjach - pragnieniem pozbycia się go i całkowitego zerwania kontaktów poprzez oddanie do zakładu lub placówki leczniczej (Pilecka, Pilecki, 1989; Ziemska, 1973).

2.    Postawę unikającą, która pojawia się przy nadmiernym dystansie uczuciowym rodziców wobec dziecka, ich uległości i bierności. Postawę tę charakteryzuje ubogi stosunek uczuciowy między rodzicami a dzieckiem. Kontakt z nim jest luźny albo pozornie dobry i maskowany obdarzaniem