DSC05848

A. Drzazga, Zaburzenia emocjonalne dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym... 279

Jcwowaniu określonych form zachowania, nakłada na dziecko konieczność ciągłych wyborów, powoduje poczucie niepewności, lęku. Obserwuje się u tych dzieci zaburzenie struktury psychologicznej oraz poczucia tożsamości i autokontroli (tamże).

Kolejnym istotnym czynnikiem rozwoju emocjonalnego i społecznego dziecka są prawidłowe kontakty ze środowiskiem rówieśniczym. Wraz z wiekiem 1 rozwojem rozszerza ono swoje kontakty poza środowiskiem rodzinnym, wchodząc w różnorodne relacje z innymi dziećmi. Wśród wielorakich wartości grupy rówieśniczej, jako środowiska rozwoju i socjalizacji dziecka, za najbardziej znaczące można uznać:

V zaspokajanie jego różnorodnych potrzeb psychicznych, i»*8amorealizowanie się w różnorodnych rodzajach aktywności grupowej, jŁ zdobywanie doświadczeń kształtujących samoocenę dziecka, obraz własnej osoby oraz innych ludzi,

— nabywanie umiejętności społecznego zachowania oraz pełnienia ról spo-jh* łecznych,

|f osiąganie internalizacji norm moralno-społecznych (Maciarz, 1998).

| Dzieci z mpdz najczęściej nie mają równego startu w przystosowywaniu się do grupy rówieśniczej. Nie są one chętnie widziane w placówkach oświatowych (przedszkolach, szkołach), ponieważ — z uwagi na ograniczenie sprawności ruchowej, częste współistnienie napadów padaczkowych, zaburzeń ze strony wzroku, słuchu i mowy — wymagają stosowania odrębnych metod nauczania i wychowania, specjalistycznych szkół i przedszkoli (Ślen-zak, 1993; Zgorzalewicz, 1995). Ważnym problemem bywa również brak akceptacji ze strony grupy. Za główną przyczynę społecznej izolacji i odrzucenia dziecka z mpdz przez rówieśników uważa się jego odmienność, która może przejawiać się dysfunkcją motoryczną, obniżoną sprawnością psychoruchową (Maciarz, 1998).

H Izolowanie dzieci niepełnosprawnych prowadzi do tego, że zostaje zahamowany proces społecznego usamodzielniania się. Nie mają one możliwości samodzielnego pokonywania trudności, uczenia się umiejętności społecznych ł zdobywania nawyków życia codziennego. Stają się bierne, mało przedsiębiorcze, zwykle przejawiają postawy roszczeniowe (Pecyna, 2000).

I Rozwój emocjonalny oraz społeczny dziecka jest również zdeterminowany w znacznej mierze przez jego rozwój motoryczny. Ruch zapewnia dziecku niezależność i poczucie bezpieczeństwa. W pierwszym okresie życia zależy