DSCN2396

47

A**i Milicji Obi/twtclskiej realizowany w lalach 1944-1990

styczna dla organu strzegącego przede wszystkim nienaruszalności własności indywidualnej, a także respektującego demokratyczne kanony trójpodziału władzy, w którym prawo było stworzone do wymierzania sprawiedliwości, a nie do uczynienia zeń narzędzia władzy.

Wobec przejęcia w pierwszym powojennym okresie wielu urządzeń ustrojowych IIRP, łącznie z formalnym zachowaniem prawa powszechnego, w tym karnego materialnego i postępowania karnego, struktura milicji wzorowana na międzywojennej Policji Państwowej nie była początkowo postrzegana za wadę. Jednak zwrot, jakiego dokonała PPR w 1948 r., prowadzący do bezkrytycznego przejmowania rozwiązań ustrojowych ZSRR, w tym modelu państwa ingerującego we wszystkie sfery aktywności społecznej, musiał doprowadzić do korekty i w tej formacji. Milicja nigdy nie została tak rozbudowana jak aparat bezpieczeństwa publicznego, odwzorowujący w pierwszej połowie lat pięćdziesiątych swoją strukturą organizacyjną niemal aparat administracyjny państwa. Niemniej wyodrębniając w niej w połowie 1952 r. dwa nowe piony - śledczy i ukierunkowany na zwalczanie przestępczości w jednostkach gospodarki uspołecznionej, przekształcono ją w formację strzegącą nie tylko tradycyjnie pojmowanego ładu i porządku publicznego, ale również coraz bardziej dominującej własności spółdzielczej i państwowej oraz nowego porządku prawnego. Reorganizacja ta była na tyle odpowiadająca potrzebom ustrojowym, że MO w strukturach z 1952 r. dotrwała niemal do rozformowania w 1990 r. Przez blisko pół wieku jej zasadniczy trzon funkcjonalny tworzyły bowiem cztery piony - służby zewnętrznej, kryminalny, do walki z przestępczością gospodarczą oraz śledczy⁸⁷. Pierwsza i w zasadzie jedyna znacząca korekta w tej konstrukcji, została dokonana w 1988 r., kiedy to zlikwidowano pion do walki z przestępczością gospodarczą, co było reakcją na dokonujące się przekształcenia własnościowe, poprzedzające transformację ustrojową.

Inny rodzaj korekty organizacyjnej, który jak się okazało miał doniosły wpływ na sposób społecznego postrzegania formacji, związany był z utworzeniem wydzielonych sił zwartych, nazwanych Zmotoryzowanym Odwodem Milicji Obywatelskiej (ZOMO). Podstawę do ich wyróżnienia i organizacji stanowiła decyzja Rady Ministrów z 4 grudnia 1956 r., a pierwsze wytyczne dotyczące wykonywania przez nie służby, zostały wprowadzone rozkazem z 17 lipca 1957 r." Uznawał on nową strukturę za siły specjalne, powołane do wykonywania zadań w wypadkach szczególnego zagrożenia bezpieczeństwa i porządku publicznego. Precyzując to ostatnie pojęcie wyjaśniono, że takie znamiona wyczerpywały m.in. zbiorowe wystąpienia antypaństwowe. ZOMO dla wypełniania tych zadań, zostały wyposażone m.in. w chemiczne środki

<b Dwa z nich zmieniły w tym czasie nazwy, pozostając jednak przy tradycyjnych obowiązkach. Służba zewnętrzna została bowiem z czasem określana mianem prewencji, natomiast pion Śledczy, pionem dochodzeniowo-śledczym. Dwa pozostałe piony niezmiennie funkcjonowały Jako kryminalny bądź do walki z przestępczością gospodarczą

• A KGP. AN KG MO, dopływy, Rozkaz Komendanta Głównego MO nr Si 17 lipca 1957 r wprowadzający do utytku tlużbowego w MO Wytyczne o organizacji i wykonywaniu sluzbu orze-ZOMO.    -