DSCN6091 (Kopiowanie)

~ ' ---—__Biologia - rcprtyiorium tiia kantMarów mm iiIimIi mtouMrfli i>_ 1 9 ISmpnłucft

Do rozpowszechnienia się kiełkującej myśli ewolucyjnej przyczynił się m.in. dziadek Karola Darwina. Erazm Darwin (Anglia. 1731 -1802). Jednak pierwszą logicznie opracowaną teorię ewolucji stworzył Jean Baptiste Lamarck (1744-1829), wielki uczony francuski. W dziele „Philosophie Zoologiąue" (Filozofia zoologii), ogłoszonym drukiem w 1809 roku, stworzył podwaliny nowej nauki o żywych organizmach, której nadal nazwę biologii. Uważał on, że zmienność organizmów wynika z ich ..odpowiedzi" na warunki środowiska i że jest ona przekazywana dziedzicznie. Nowe narządy powstają wskutek zaistnienia ich potrzeby; narząd używany powiększa się, zaś nieużywany maleje, a zmiany wielkości dziedziczą się w następnych pokoleniach. Lamarck tłumaczył np. istnienie długiej szyi u żyrafy tym. że jej przodek rozpoczął odżywiać się liśćmi drzew i aby do nich dosięgnąć -wyciągał szyję. Szyja się wydłużała zatem z pokolenia na pokolenie, zaś jej nabyte przez danego osobnika wydłużenie przekazywane było dziedzicznie. Z punktu widzenia współczesnej genetyki stwierdzenie to jest błędne, albowiem istnieje cały szereg dowodów na to, że cechy nabyte nie mogą się dziedziczyć.

^0nlZ P^^zosta"'j wzory takich opisów (diagnozy). W swoim najważniejszym dziele I w wX naturae uporządkował całą ówczesną wędzę o żywych organizmach, tworząc system. 1

^OI?’^m Sahniki zebrane są w większe grupy - rodzaje, te w rodziny, rodziny w rzędy itd. (szczegółowo I ^zosłan,c *° omówione w rozdziale o systematyce). Z dzisiejszego punktu widzenia układ Linneusza hy| I SYStgmęm iwitucmym. tzn. gatunki łączono w większe grupy na podstawie dowolnie wybranych cech I morfologicznych. Ponieważ jednak bardzo często cechy te miały istotne znaczenie dla pokrewieństwa I organizmów (np. budowa narządów rozrodczych), stąd też układ zawiera szereg elementów systemu I naturalnego, a więc systemu opartego na ewolucyjnym pokrewieństwie istot żywych. Linneusza uważa I się również za prekursora geologii historycznej i paleontologii.

Zarówno w pracach Linneusza. jak i innych przyrodników owych czasów: Georgesa Bu Tlona | (Francja. 1702-1788). ks. Krzysztofa Kluka (Polska. 1739-1796). Jędrzeja Śniadeckiego (Polska. 1768-1838) czy Aleksandra Radiszczcwa ( Rosja. 1749-1802) znajdujemy wiadomości o obserwowanej precz nich zmienności istot żywych. Wzrastająca liczba znalezisk paleontologicznych umożliwiła odtworzenie wyglądu wielu ..przedpotopowych zwierząt". Stało się to możliwe dzięki jednemu z ojców paleontologii i anatomii porównawczej Georges Cuvier*owi (Francja. 1769-1832). twórcy m.in. zasady korelacji narządów - czyli wzajemnego uzależnienia ich budowy i funkcji. Mistrzowsko posługując się zasadą korelacji Cuvicrodtworzył wygląd licznych wymarłych zwierząt, pochodzących z różnych okresów geologicznych. Dla wyjaśnienia zagadki ich wymarcia stworzył tzw. teorię katastrof- Według niej Ziemię w różnych okresach nawiedzały katastrofy (potopy), powodujące wymarcie istniejących wówczas gatunków.

Wszystkie teorie ewolucji opracowane przed Darwinem, a nawet niektóre późniejsze, próbowały wytłumaczyć ewolucję działaniem pojedynczego czynnika. Lamarck tłumaczył ewolucję skłonnością do samodoskonalenia się organizmów, E. Geoffroy Saint-Hilaire (Francja, 1772-1844) - wpływem środowiska. Cuvięr - katastrofami geologicznymi, zaś Hugo de Vries - mutacjami (tabela 2-11).

23.1. Karol Darwin (1809-1882)

Karol Darwin urodził się 12 lutego 1809 roku w Shrewsburyjako syn lekarza Roberta Darwina. CM dziecka wykazywane zainteresowania przyrodnicze rozwinął w ciągu dwóch lat studiów medycznych w Edynburgu, kontynuował zaś jako samouk w latach 1828-1831 studiując teologię na uniwersytecie gjj ^(a*^nbrKigc (kolekcjonował wówczas owady). W toku 1830 uzyskał tytuł bakałarza (Bachelorof Arts pwwszy Ropień naukowy po ukończeniu studiów) i dzięki pomocy przyjaciela, wybitnego botanik* >o*rzyinal stanowisko lekarza i przyrodnika na okręcie „Beągle”. Okręt ten wyruszył dooknfo _ P^ygotowamu dokładnych ntap dla marynarki brytyjskiej, zwłaszcza wvhrzeżv Ameryk'

Południa Patagonii Tasmanii izpowre Prawie d terytorić Podczas Darwin nabywa Trumna 26 kwic Ol

8000 si ogloszi zebrań po dru:

unifor

wpłyu

książl

~Beaj

żywe

swyrr

stwie

Tabel