DSCN6191 (Kopiowanie)

176

Biologia - repetytorium dla kandydatów na akademie medyczne

Oddychaniem nazywamy proces uzyskiwania energii, najczęściej poprzez rozkład związków organicznych (organotrofia), rzadko nieorganicznych (litotrofla), powiązany z odłączeniem elektronów i protonów, i przeniesieniem ich na specjalne akceptory.

W oddychaniu tlenowym, które zachodzi w mitochondriach u Eucaryota i w mezosomach u Procaryota, akceptorem elektronów i protonów jest tlen. W oddychaniu anaerobowym (beztlenowym), które ma miejsce w cytoplazmie, elektrony przenoszone są na inne związki (ryc. 5-14).

Oddychanie jest jedynym źródłem energii dla heterotrofów, natomiast organizmy samożywne (autotroflezne) mogą uzyskiwać energię również poprzez przekształcenie energii świetlnej w chemiczną (w procesach fotosyntezy) bądź z utleniania zredukowanych związków nieorganicznych (chemosynteza).

Ryc. 5-13. Główne szlaki przemian energii w przyrodzie (uwzględniono twory techniki ludzkiej)

5.2.1. Przenośniki energii

Aby jednak energia uzyskana we wspomnianych wyżej procesach mogła być wykorzystywana jako „źródło napędu" innych procesów, konieczne jest i stnien ic przenośników (akumulatorów) ępggg W układach biologicznych zasadniczą rolę odgrywają związki zawierające y, imam*