DSCN6228 (Kopiowanie)

W odróżnieniu od prokariotycznego, eukariotyczne RNA nic bywa policistronowy, lecz zawsze odzwierciedla on pojedynczy gen. Kwas ton na swoim końcu 5’ posiada szczególnego rodzaju układ nuklcotydów nazwany czapeczka (ryc. 5-53). Czapeczka poprzedza kodon AUG (kodujący metioninę) i najprawdopodobniej bierze udział w wiązaniu mRN A do rybosomu. Proces translacji zaczyna się od przyłączenia metioniny (a nie formylomctioniny, jak to miało miejsce u bakterii), który to aminokwas również może być po zakończeniu biosyntezy odcięty od łańcucha białkowego. Większość eukariotycznych mRN A zawiera na drugim końcu, czyli na końcu 3' sekwencję składającą się z wielu nuklcotydów adeninowych. Sekwencja ta, tzw. poliadenylowa (poli-A) dołączana jest już po transkrypcji i staje się coraz krótsza w miarę starzenia się łańcucha mRN A. Jej znaczenie nie jest jeszcze poznane.

egzon A . intron I , egzonB . intron II .egzon C .

| transkrypcja (

• * tali ^{J B} ■ -C"    ■ • c ■ HnRNA

Ryc. S - 52. Struktura genu eukariotycznego oraz powstawanie mRNA w jądrze (objaśnienia w tekście) (JO).

mRNA

UAO

czapeczka_UQA

~ | AUG |    | UAA I AAAAAA

miejsce wiązania    rejon ulegający kodony    poS-A

_< rybosomu__| translacji    terminujące

| = N⁶ motyloadenozyna

Miejsce wiązania rybosomu:

Ryc. 5 - 53. Organizacja sekwencji w eukariotycznym mRNA Rybusom przyłączany jest dp kodonu AUG (kodującego ^ metioninę), poprzedzanego przez tzw. czapeczkę; w jej skład wchodzi trifosforun 7-mctyloguanozyny połączony z nuklcotydcm N-6-inciylpudoiiinowyni

Eukariotyczny matrycowy RNA przeżywa w cytoplazmie zazwyczaj znacznie dłużej niż mRNA w komórkach bakteryjnych.

Z medycznego punktu widzenia szereg różnic w przebiegu biosyntezy białka u bakterii i u człowieka ma istotne znaczenie. Jeżeli bowiem potrafilibyśmy blokować syntezę protein bakteryjnych, nic blokując tego procesu w komórkach organizmu ludzkiego, uzyskalibyśmy możliwość niszczenia drobnoustrojów chorobotwórczych bez szkody dla człowieka. Okazało się, że szereg antybiotyków blokuje biosyntezę białek. Tetracykliny, na przykład, budową swą przypominają cząsteczki aminoacylo-tRNA i blokują biosyntezę białka zarówno u bakterii, jak i w organizmach wyższych, przyłączając się zamiast aminoacylo-tRNA do obu podjednostek rybosomu. Natomiast antybiotyki amino-glikozydowe (np. streptomycyna) lub makrolidowc (np. erytromycyna) oddziałują wyłącznie na rybosomy małe; blokują zatem biosyntezę białka u bakterii, ale również — niestety -w mitochondriach komórek człowieka. Zatem - choć skutecznie niszczą bakterie, wykazują również pewne działania uboczne w organizmie ludzkim, nakazujące stosowanie ich z zachowaniem odpowiedniej ostrożności.

Inną grupę związków blokujących biosyntezę białka i wykorzystywanych jako leki stanowią tzw. cytostatyki. Są to wbstancjc Ilamujące wzrost i rozmnażanie komórek. Stosuje sięjcprzede wszystkim w leczeniu chorób nowotworowych.